Những
bước hình thành TCV Sao Biển Nha Trang
Lm. Nguyễn Quang Vinh 61 - (với sự góp nhặt của Cựu Làng Sông Lê Thiên)
Trước năm 1945, Giáo Phận Quy Nhơn rộng lớn chạy dài từ tỉnh Quảng Nam đến
tỉnh Ninh Thuận. Tiểu Chủng Viện của Địa Phận Quy Nhơn tọa lạc tại thôn Làng
Sông, tỉnh Bình Định, nên gọi là Tiểu Chủng Viện Làng Sông. Năm 1945, do
tình hình thay đổi ở ba tỉnh Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên thuộc Liên Khu
Năm, chủng sinh các tỉnh Quảng Nam, Khánh Hoà và Ninh Thuận không thể tiếp
tục theo học Tiểu Chủng Viện Làng Sông. Cha Joseph Clause (cố Hồng), Bề Trên
Tiểu Chủng Viện Làng Sông Quy Nhơn cũng rời Làng Sông. Trong bối cảnh đó,
Tiểu Chủng Viện Dinh Thủy (Giáo xứ Tấn Tài A, Phan Rang, Ninh Thuận) được
hình thành, dành cho các chủng sinh thuộc ba tỉnh nói trên, cũng do Cha
Joseph Clause làm Bề Trên.
Năm 1952, Đức Cha Marcel Piquet (Lợi), Giám mục Giáo Phận Quy Nhơn, quyết
định chuyển Tiểu Chủng Viện về số 22 đường Duy Tân (nay là Trần Phú) Nha
Trang. Tiểu Chủng Viện Nha Trang bắt đầu được nói tới từ đó, cũng lại do Cha
Joseph Clause làm Bề Trên.
Ngày 5-7-1957, Giáo Phận Truyền Giáo (Mission) Nha Trang được thành lập bao
gồm hai tỉnh Khánh Hòa và Ninh Thuận (từ Giáo Phận Quy Nhơn) cùng hai tỉnh
Bình Thuận và Bình Tuy (từ Giáo Phận Sài Gòn). Đến ngày 15-5-1958 nghi lễ
trao quyền chính thức được cử hành do Đức Khâm Sứ Caprio chủ lễ tại Nhà Thờ
Núi Nha Trang. Nhà thờ này cũng được chính thức công nhận làm Nhà Thờ Chánh
Toà Nha Trang trong buổi lễ ấy. Tiểu Chủng Viện Nha Trang của Giáo Phận Quy
Nhơn trở thành Tiểu Chủng Viện Nha Trang của Giáo Phận Nha Trang.
Năm 1958. Tòa Giám Mục Nha Trang toạ lạc ở 54 Duy Tân được chuyển thành Nhà
Hưu Dưỡng các Linh Mục Địa Phận. Cơ sở 22 Duy Tân Nha Trang được dùng làm
Tòa Giám mục Nha Trang. Tiểu Chủng Viện dời tới khu vực Thanh Hải, Nha Trang
với danh xưng Tiểu Chủng Viện Sao Biển Nha Trang đặt dưới quyền Giám Đốc của
Cha Pierrre Jeanningros (cố Vị).
Ngày 24-11-1960, Giáo Phận Truyền Giáo (Mission) Nha Trang được Tòa Thánh
nâng lên hàng Giáo Phận chính thức (Diocese). Sau khi Đức Cha Marcel Piquet
từ trần (11-7-1966), Đức Cha Nguyễn Văn Thuận được tấn phong Giám Mục Giáo
Phận Nha Trang ngày 24-6-1967. Vì thiếu giáo sư dạy chương trình Pháp và
cũng để tiết kiệm nhân sự nên một số chủng sinh các lớp Seconde và Première
đã được gởi ra trường Providence (Thiên Hựu) Huế rồi sau đó lên Đà Lạt học
Terminales. Tiếp theo đó, do tình hình phức tạp lúc bấy giờ và vì nhu cầu
đào tạo, Đức Giám Mục Nguyễn Văn Thuận cho thành lập thêm hai chi nhánh Tiểu
Chủng Viện Nha Trang, một ở Tam Tân, quận Hàm Tân, Bình Tuy, tên là Chủng
Viện Tinh Hoa do Cha Phạm Tiến Hành phụ trách, và một ở Đà Lạt cho các lớp
Seconde, Première và Terminales, có tên Chủng Viện Chúa Chiên Lành, do Cha
Hoàng Kim Đạt điều khiển. Đồng thời, tại Tòa Giám Mục Nha Trang còn có Chủng
Viện Lâm Bích dành cho anh em nhập chủng viện sau lớp 10. Tất cả các Chủng
Viện trên đều là thành phần thuộc hệ thống Tiểu Chủng Viện Giáo Phận Nha
Trang.
Các chủng sinh hoàn tất chương trình trung học ở các Chủng Viện trên sẽ tiếp
tục chương trình Triết Học và Thần Học tại Đại Chủng Viện Xuân Bích (Saint
Sulpice) Huế. Về sau, phân khoa Triết được mở tại Đà Nẵng (1972): ĐCV Hòa
Bình, trong khi khoa Thần vẫn tiếp tục ở Huế, đều do các Linh Mục Saint
Sulpice phụ trách.
Sau 1975, Tiểu Chủng Viện Sao Biển Nha Trang đã chuyển thành ĐCV Sao Biển
cho đến năm 1979 thì bị trưng dụng làm trường kịch nghệ.
Năm 1994, một Đại Chủng Viện liên Giáo Phận - Nha Trang, Quy Nhơn, Kontum,
Ban Mê Thuột - được thành lập tại Nha Trang, dưới danh xưng Đại Chủng Viện
Sao Biển Nha Trang, và vẫn còn hoạt động cho tới ngày nay. Lm. Nguyễn Quang Vinh SB61
~~~~~~~~~~~~~~