Kiều

Tiểu sử Nguyễn Du
(1766-1820)

Quê cha ở làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh. Quê mẹ ở làng Hoa Thiều, nay thuộc huyện Tiên Sơn,, Hà Bắc. Ông sinh ra tại phường Bích Câu, Thăng Long. Văn chương vượt hẳn người đời, nhưng học vị chỉ ở mức tam trường (tú tài?) sau kỳ thi ở Sơn Nam (1783). Còn người chuyên nghiệp thi thư mà biết cầm gươm, dạo đàn, thích đi chài, đi săn, và thích hát dân ca phường vải. Gia đình thuộc lớp quý tộc. Cha là Nguyễn Nghiễm, anh là Nguyễn Khản, đều đỗ tiến sĩ, làm quan đến Tham Tụng (Tể tướng) triều Lê. Bố vợ là Đoàn Nguyễn Thục, cũng đỗ Hoàng giáp, làm quan Đông các. Nhưng bản thân Nguyễn Du về đời sống vật chất lại quá nghèo nàn. Mười một tuổi mồ côi cha, 13 tuổi, mẹ chết, suốt đời trai trẻ ăn nhờ, ở đậu, hoặc ở nhà anh, hoặc ở quê vợ. Do tình hình đất nước biến động, chính quyền Lê Trịnh sụp đổ, Tây Sơn quét sạch giặc Thanh, họ Nguyễn Tiên Điền cũng tiêu điều: "Hồng Lĩnh vô gia, huynh đệ tán !" Nguyễn Du trải qua 10 năm gió bụi. Đến năm 1802, ông mới ra làm quan triều Nguyễn, được thăng thưởng rất nhanh, từ tri huyện lên đến tham tri (1815). Có lần được cử làm chánh sứ sang Tàu. Nhưng gia cảnh vẫn bần hàn thiếu thốn :"Mười miệng đói kêu ngoài cõi Bắc, một mình bệnh rụi khóc thành Nam.". Phải chăng do thực tế này mà nhà thơ cảm thông được với những nạn nhân trong xã hội?

Những tác phẩm lớn nổi tiếng
Thanh Hiên Thi Tập, Nam Trung Tạp Ngâm, Bắc Hành Tạp Ngâm và truyện Kiều.
... Hận xưa khôn hỏi trời già,
Nỗi oan phong vận mình ta buộc ràng.
Ba trăm năm lẻ mơ màng,
Biết ai hậu thế khóc chàng Tố Như?

Truyện Kiều

1 Trăm năm trong cõi người ta,
2 Chữ Tài chữ Mệnh khéo là ghét nhau.
3 Trải qua một cuộc bể dâu,
4 Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.
5 Lạ gì "bỉ sắc tư phong,"
6 Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen.
7 Cảo thơm lần giở trước đèn,
8 "Phong tình cổ lục" còn truyền sử xanh.
9 Rằng năm Gia Tĩnh triều Minh,
10 Bốn phương phẳng lặng, hai kinh vững vàng.
11 Có nhà viên ngoại họ Vương,
12 Gia tư nghĩ cũng thường thường bực trung.
13 Một trai con thứ rốt lòng,
14 Vương Quang là chữ nối dòng nho gia.
15 Đầu lòng hai ả tố nga,
16 Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân.
17 Mai cốt cách, tuyết tinh thần,
18 Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười.
19 Vân xem trang trọng khác vời,
20 Khuôn trăng đều đặn nét ngài nở nang.
21 Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
22 Mây thua mước tóc, tuyết nhường màu da.
23 Kiều càng sắc sảo, mặn mà,
24 So bề tài, sắc, lại là phần hơn.
25 Làn thu thủy, nét xuân sơn,
26 Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.
27 Một, hai nghiêng nước nghiêng thành,
28 Sắc đành đòi một, tài đành họa hai.
29 Thông minh vốn sẵn tính trời,
30 Pha nghề thi hoạ đủ mùi ca ngâm.
31 Cung thương làu bậc ngũ âm,
32 Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
33 Khúc nhà tay lựa nên chương,
34 Một thiên bạc mệnh, lại càng não nhân.
35 Phong lưu rất mực hồng quần,
36 Xuân xanh sấp sỉ tới tuần cập kê.
37 Êm đềm trướng phủ màn che,
38 Tường đông ong bướm đi về mặc ai.
39 Ngày xuân con én đưa thoi,
40 Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
41 Cỏ non xanh tận chân trời,
42 Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
43 Thanh minh trong tiết tháng ba,
44 Lễ là tảo mộ, hội là Đạp Thanh.
45 Gần xa nô nức yến oanh,
46 Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
47 Dập dìu tài tử, giai nhân,
48 Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
49 Ngổn ngang gò đống kéo lên,
50 Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.
51 Tà tà bóng ngả về tây,
52 Chị em thơ thẩn đan tay ra về.
53 Bước lần theo ngọn tiểu khê,
54 Nhìn xem phong cảnh có bề thanh thanh.
55 Nao nao giòng nước uốn quanh,
56 Nhịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.
57 Sè sè nắm đất bên đường,
58 Dầu dầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh.
59 Rằng: "Sao trong tiết thanh minh,
60 "Mà đây hương khói vắng tanh thế mà?"
61 Vương Quan mới dẫn gần xa:
62 "Đạm Tiên nàng ấy xưa là ca nhi.
63 "Nổi danh tài sắc một thì,
64 "Xôn xao ngoài cửa hiếm gì yến oanh.
65 "Phận hồng nhan có mong manh,
66 "Nửa chừng xuân, thoắt gãy cành thiên hương.
67 "Có người khách ở viễn phương,
68 "Xa nghe cũng nức tiếng nàng tìm chơi.
69 "Thuyền tình vừa ghé tới nơi,
70 "Thì đà trâm gẫy bình rơi bao giờ!
71 "Buồng không lạnh ngắt như tờ,
72 "Dấu xe ngựa đã rêu lờ mờ xanh.
73 "Khóc than khôn xiết sự tình,
74 "Khéo vô duyên ấy là mình với ta!
75 "Đã không duyên trước chăng mà,
76 "Thì chi chút ước gọi là duyên sau.
77 "Sắm xanh nếp tử xe châu,
78 "Vùi nông một nấm mặc dầu cỏ hoa.
79 "Trải bao thỏ lặn ác tà,
80 "Ấy mồ vô chủ ai mà viếng thăm!"
81 Lòng đâu sẵn mối thương tâm,
82 Thoắt nghe Kiều đã đầm đầm châu sa.
83 "Đau đớn thay phận đàn bà!
84 "Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung.
85 "Phũ phàng chi bấy hoá công!
86 "Ngày xanh mòn mỏi má hồng phôi pha.
87 "Sống làm vợ khắp người ta,
88 "Hại thay thác xuống làm ma không chồng!
89 "Nào người phượng chạ loan chung,
90 "Nào người tích lục tham hồng là ai?
91 "Đã không kẻ đoái người hoài,
92 "Sẵn đây ta thắp một vài nén hương.
93 "Gọi là gặp gỡ giữa đường,
94 "Họa là người dưới suối vàng biết cho."
95 Lầm rầm khấn vái nhỏ to,
96 Sụp ngồi và gật trước mồ bước ra.
97 Một vùng cỏ áy bóng tà,
98 Gió hiu hiu thổi một vài bông lau.
99 Rút trâm sẵn dắt mái đầu,
100 Vạch da cây, vịnh bốn câu ba vần.
101 Lại càng mê mẩn tâm thần,
102 Lại càng đứng lặng tần ngần chẳng ra.
103 Lại càng ủ dột nét hoa,
104 Sầu tuôn đứt nối châu sa vắn dài.
105 Vân rằng: "Chị cũng nực cười,
106 "Khéo dư nước mắt khóc người đời xưa!"
107 Rằng: "Hồng nhan tự nghìn xưa,
108 "Cái điều bạc mệnh có chừa ai đâu.
109 Nỗi niềm tưởng đến mà đau,
110 Thấy người nằm đó biết sau thế nào?"
111 Quan rằng: "Chị nói hay sao,
112 "Một lời là một vận vào khó nghe!
113 "Ở đây âm khí nặng nề,
114 "Bóng chiều đã ngả dậm về còn xa."
115 Kiều rằng: "Những đấng tài hoa,
116 "Thác là thể phách, còn là tinh anh,
117 "Dễ hay tình lại gặp tình,
118 "Chờ xem ắt thấy hiển linh bây giờ."
119 Một lời nói chửa kịp thưa,
120 Phút đâu trận gió cuốn cờ đến ngay.
121 Ào ào đổ lộc rung cây,
122 ở trong dường có hương bay ít nhiều.
123 Đè chừng ngọn gió lần theo,
124 Dấu giầy từng bước in rêu rành rành.
125 Mắt nhìn ai nấy đều kinh,
126 Nàng rằng: "Này thực tinh thành chẳng xa.
127 Hữu tình ta lại gặp ta,
128 Chớ nề u hiển mới là chị em."
129 Đã lòng hiển hiện ra xem,
130 Tạ lòng nàng lại nối thêm vài lời.
131 Lòng thơ lai láng bồi hồi,
132 Gốc cây lại vạch một bài cổ thi.
133 Dùng dằng nửa ở, nửa về,
134 Nhạc vàng đâu đã tiếng nghe gần gần.
135 Trông chừng thấy một văn nhân
136 Lỏng buông tay khấu, bước lần dặm băng.
137 Đề huề lưng túi gió trăng,
138 Sau lưng theo một vài thằng con con.
139 Tuyết in sắc ngựa câu dòn,
140 Cỏ pha mùi áo nhuộm non da trời.
141 Nẻo xa mới tỏ mặt người,
142 Khách đà xuống ngựa tới nơi tự tình.
143 Hài văn lần bước dặm xanh,
144 Một vùng như thể cây quỳnh cành giao.
145 Chàng Vương quen mặt ra chào,
146 Hai Kiều e lệ nép vào dưới hoa.
147 Nguyên người quanh quất đâu xa,
148 Họ Kim tên Trọng vốn nhà trâm anh.
149 Nền phú hậu, bậc tài danh,
150 Văn chương nết đất, thông minh tính trời.
151 Phong tư tài mạo tuyệt vời,
152 Vào trong thanh nhã, ra ngoài hào hoa.
153 Chung quanh vẫn đất nước nhà,
154 Với Vương Quan trước vẫn là đồng thân.
155 Vẫn nghe thơm nức hương lân,
156 Một nền Đồng tước khoá xuân hai Kiều.
157 Nước non cách mấy buồng thêu,
158 Những là trộm nhớ thầm yêu chốc mòng.
159 May thay giải cấu tương phùng,
160 Gặp tuần đố lá thoả lòng tìm hoa.
161 Bóng hồng nhác thấy nẻo xa,
162 Xuân lan, thu cúc mặn mà cả hai.
163 Người quốc sắc kẻ thiên tài,
164 Tình trong như đã, mặt ngoài còn e.
165 Chập chờn cơn tỉnh, cơn mê.
166 Dốn ngồi chẳng tiện, dứt về chỉn khôn.
167 Bóng tà như dục cơn buồn,
168 Khách đà lên ngựa, người còn nghé theo.
169 Dưới dòng nước chảy trong veo,
170 Bên cầu tơ liễu bóng chiều thướt tha.
171 Kiều từ trở gót trướng hoa,
172 Mặt trời gác núi chiêng đà thu không.
173 Gương Nga chênh chếch nhòm song,
174 Vàng gieo ngấn nước, cây lồng bóng sân.
175 Hải đường lả ngọn đông lân,
176 Giọt sương gieo nặng cành xuân la đà.
177 Một mình lặng ngắm bóng Nga,
178 Rộn đường gần với nỗi xa bời bời:
179 "Người mà đến thế thì thôi,
180 "Đời phồn hoa cũng là đời bỏ đi!
181 "Người đâu gặp gỡ làm chi,
182 "Trăm năm biết có duyên gì hay không?"
183 Ngổn ngang trăm mối bên lòng,
184 Nên câu tuyệt diệu ngụ trong tính tình.
185 Chênh chênh bóng nguyệt xế mành,
186 Tựa ngồi bên triện một mình thiu thiu.
187 Thoắt đâu thấy một tiểu kiều,
188 Có chiều thanh vận có chiều thanh tân.
189 Sương in mặt tuyết pha thân,
190 Sen vàng lững đững như gần, như xa.
191 Rước mừng đón hỏi dò la:
192 "Đào nguyên lạc lối đâu mà đến đây?"
193 Thưa rằng: "Thanh khí xưa nay,
194 "Mới cùng nhau lúc ban ngày đã quên.
195 "Hàn gia ở mái tây thiên,
196 "Dưới dòng nước chảy bên trên có cầu.
197 "Mấy lòng hạ cố đến nhau,
198 "Mấy lời hạ tứ ném châu gieo vàng.
199 "Vâng trình hội chủ xem tường,
200 "Mà xem trong sổ đoạn trường có tên.
201 "Âu đành quả kiếp nhân duyên,
202 "Cùng người một hội, một thuyền đâu xa!
203 "Này mười bài mới mới ra,
204 "Câu thần lại mượn bút hoa vẽ vời."
205 Kiều vâng lĩnh ý đề bài,
206 Tay tiên một vẩy đủ mười khúc ngâm.
207 Xem thơ nức nở khen thầm:
208 "Giá đành tú khẩu cẩm tâm khác thường
209 "Ví đem vào tập đoạn trường
210 "Thì treo giải nhất chi nhường cho ai!"
211 Thềm hoa khách đã trở hài,
212 Nàng còn cầm lại một hai tự tình.
213 Gió đâu sịch bức mành mành,
214 Tỉnh ra mới biết là mình chiêm bao.
215 Trông theo nào thấy đâu nào,
216 Hương thừa dường hãy ra vào đâu đây.
217 Một mình lưỡng lự canh chầy,
218 Đường xa, nghĩ nỗi sau này mà kinh.
219 Hoa trôi bèo dạt đã đành,
220 Biết duyên mình, biết phận mình thế thôi!
221 Nỗi riêng lớp lớp sóng dồi,
222 Nghĩ đòi cơn lại sụt sùi đòi cơn.
223 Giọng Kiều rền rĩ trướng loan,
224 Nhà Huyên chợt tỉnh hỏi can cớ gì:
225 "Cớ sao trằn trọc canh khuya,
226 Màu hoa lê hãy đầm đìa giọt mưa?"
227 Thưa rằng: "chút phận ngây thơ,
228 "Dưỡng sinh đôi nợ tóc tơ chưa đền.
229 "Buổi ngày chơi mả Đạm Tiên,
230 "Nhắp đi thoắt thấy ứng liền chiêm bao.
231 "Đoạn trường là sổ thế nào,
232 "Bài ra thế ấy vịnh vào thế kia.
233 "Cứ trong mộng triệu mà suy,
234 "Thân con thôi có ra gì mai sau!"
235 Dạy rằng: "Mộng ảo cứ đâu,
236 "Bỗng không mua não chuốc sầu nghĩ nao."
237 Vâng lời khuyên giải thấp cao,
238 Chưa xong điều nghĩ đã đào mạch Tương.
239 Ngoài song thỏ thẻ oanh vàng,
240 Nách tường bông liễu bay sang láng giềng.
241 Hiên tà bóng gác nghiêng nghiêng,
242 Nỗi riêng, riêng chạnh tấc riêng một mình.
243 Cho hay là giống hữu tình,
244 Đố ai gỡ mối tơ mành cho xong!
245 Chàng Kim từ lại thư song,
246 Nỗi nàng canh cánh bên lòng biếng khuây.
247 Sầu đong càng lắc càng đầy,
248 Ba thu dồn lại một ngày dài ghê!
249 Mây Tần toả kín song the,
250 Bụi hồng lẻo đẻo đi về chiêm bao.
251 Tuần trăng khuyết đĩa dầu hao,
252 Mặt mơ tưởng mặt lòng ngao ngán lòng.
253 Phòng văn hơi giá như đồng,
254 Trúc se ngọn thỏ, tơ chùng phím loan.
255 Mành tương phất phất gió đàn,
256 Hương gây mùi nhớ, trà khan giọng tình.
257 Vì chăng duyên nợ ba sinh,
258 Thì chi đem giống khuynh thành trêu ngươi.
259 Bâng khuâng nhớ cảnh, nhớ người,
260 Nhớ nơi kỳ ngộ vội dời chân đi.
261 Một vùng cỏ mọc xanh rì,
262 Nước ngâm trong vắt, thấy gì nữa đâu!
263 Gió chiều như gợi cơn sầu,
264 Vi lô hiu hắt như mầu khẩy trêu.
265 Nỗi riêng nhớ ít tưởng nhiều,
266 Xăm xăm đè nẻo Lam Kiều lần sang.
267 Thâm nghiêm kín cổng cao tường,
268 Cạn dòng lá thắm dứt đường chim xanh.
269 Lơ thơ tơ liễu buông mành,
270 Con oanh học nói trên cành mỉa mai.
271 Mấy lần cửa đóng then gài
272 Đầy thềm hoa rụng, biết người ở đâu?
273 Tần ngần đứng suốt giờ lâu,
274 Dạo quanh chợt thấy mái sau có nhà.
275 Là nhà Ngô Việt thương gia,
276 Buồng không để đó, người xa chưa về.
277 Lấy điều du học hỏi thuê,
278 Túi đàn cặp sách đề huề dọn sang.
279 Có cây có đá sẵn sàng
280 Có hiên Lãm thúy, nét vàng chưa phai.
281 Mừng thầm chốn ấy chữ bài,
282 Ba sinh âu hẳn duyên trời chi đây!
283 Song hồ nửa khép cánh mây,
284 Tường đông ghé mắt ngày ngày hằng trông.
285 Tấc gang, động khoá nguồn phong,
286 Tịt mù nào thấy bóng hồng vào ra.
287 Nhẫn từ quán khách lân la,
288 Tuần trăng thấm thoát nay đà thêm hai.
289 Cách tường phải buổi êm trời,
290 Dưới đào dường có bóng người thướt tha.
291 Buông cầm xốc áo vội ra,
292 Hương còn thơm nức người đà vắng tanh.
293 Lần theo tường gấm dạo quanh,
294 Trên đào nhác thấy một cành kim thoa.
295 Giơ tay với lấy về nhà:
296 "Này trong khuê các đâu mà đến đây?
297 "Ngẫm âu người ấy báu này,
298 "Chẳng duyên chưa dễ vào tay ai cầm!
299 Liền tay ngắm nghía biếng nằm,
300 Hãy còn thoang thoảng hương trầm chưa phai.
301 Tan sương đã thấy bóng người,
302 Quanh tường ra ý tìm tòi ngẩn ngơ.
303 Sinh đà có ý đợi chờ,
304 Cách tường lên tiếng xa đưa ướm lòng:
305 "Thoa này bắt được hư không,
306 "Biết đâu Hợp phố mà mong châu về?"
307 Tiếng Kiều nghe lọt bên kia:
308 "Ơn lòng quân tử sá gì của rơi,
309 "Chiếc thoa nào của mấy mươi,
310 "Mà lòng trọng nghĩa khinh tài xiết bao!"
311 Sinh rằng: "Lân lý ra vào,
312 "Gần đây nào phải người nào xa xôi,
313 "Được rầy nhờ chút thơm rơi,
314 "Kể đà thiểu não lòng người bấy nay!
315 "Bấy lâu mới được một ngày,
316 "Dừng chân gạn chút niềm tây, gọi là!"
317 Vội về thêm lấy của nhà,
318 Xuyến vàng đôi chiếc, khăn là một vuông.
319 Thang mây rón bước ngọn tường,
320 Phải người hôm nọ rõ ràng chẳng nhe?
321 Sượng sùng giữ ý rụt rè,
322 Kẻ nhìn tỏ mặt, người e cúi đầu.
323 Rằng: "Từ ngẫu nhĩ gặp nhau,
324 "Thầm trông trộm nhớ bấy lâu đã chồn.
325 "Xương mai tính đã gầy mòn,
326 "Lần lừa ai biết hãy còn hôm nay!
327 "Tháng tròn như gởi cung mây,
328 "Trần trần một trận ấp cây đã liều!
329 "Tiện đây xin một hai điều,
330 "Đài gương soi đến dấu bèo cho chăng!"
331 Ngần ngừ nàng mới thưa rằng:
332 "Thói nhà băng tuyết chất hằng phỉ phong,
333 "Dù khi lá thắm chỉ hồng,
334 "Nên chăng thì cũng tại lòng mẹ cha.
335 "Nặng lòng xót liễu vì hoa,
336 "Trẻ thơ đã biết đâu mà dám thưa."
337 Sinh rằng: "Rày gió mai mưa,
338 "Ngày xuân đã dễ tình cờ mấy khi!
339 "Dù chăng xét tấm tình si,
340 "Thiệt đây mà có ích gì đến ai?
341 "Chút chi gắn bó một hai,
342 "Cho đành rồi sẽ liệu bài mối manh.
343 "Khuôn thiên dù phụ tấc thành,
344 "Cũng liều bỏ quá xuân xanh một đời.
345 "Lượng xuân dù quyết hẹp hòi,
346 "Công đeo đuổi chẳng thiệt thòi lắm ru?"
347 Lặng nghe lời nói như ru,
348 Chiều xuân dễ khiến nét thu ngại ngùng.
349 Rằng: "Trong buổi mới lạ lùng,
350 "Nể lòng có lẽ cầm lòng cho đang!
351 "Đã lòng quân tử đa mang,
352 "Một lời vàng tạc đá vàng thủy chung."
353 Được lời như cởi tấm lòng,
354 Giở kim thoa với khăn hồng trao tay.
355 Rằng: "Trăm năm cũng từ đây,
356 "Của tin gọi một chút này làm ghi."
357 Sẵn tay khăn gấm quạt quì,
358 Với cành thoa ấy tức thì đổi trao.
359 Một lời gắn bó tất giao,
360 Mái sau dường có xôn xao tiếng người.
361 Vội vàng lá rụng hoa rơi,
362 Chàng về viện sách, nàng rời lầu trang.
363 Từ phen đá biết tuổi vàng,
364 Tình càng thấm thiá dạ càng ngẩn ngơ.
365 Sông Tương một dải nông sờ,
366 Bên trông đầu nọ, bên chờ cuối kia.
367 Một tường tuyết trở, sương che.
368 Tin Xuân đâu dễ đi về cho năng.
369 Lần lần ngày gió đêm trăng,
370 Thưa hồng rậm lục đã chừng xuân qua.
371 Ngày vừa sinh nhật ngoại gia,
372 Trên hai đường dưới nữa là hai em.
373 Tưng bừng sắm sửa áo xiêm,
374 Biện dâng một lễ đem xa tấc thành.
375 Nhà lan thanh vắng một mình,
376 Ngẫm cơ hội ngộ đã thành hôm nay.
377 Thời trân thức thức sẵn bày,
378 Gót sen thoắn thoắt dạo ngay mái tường.
379 Cách hoa sẽ dặng tiếng vàng,
380 Dưới hoa đã thấy có chàng đứng trông:
381 "Trách lòng hờ hững với lòng,
382 "Lửa hương chốc để lạnh lùng bấy lâu.
383 "Những là đắp nhớ đổi sầu,
384 "Tuyết sương nhuốm nửa mái đầu hoa râm."
385 Nàng rằng: "Gió bắt mưa cầm,
386 "Đã cam tệ với tri âm bấy chầỴ
387 "Vắng nhà được buổi hôm nay,
388 "Lấy lòng gọi chút ra đây tạ lòng!"
389 Lần theo núi giả đi vòng,
390 Cuối tường dường có nẻo thông mới rào.
391 Xắn tay mở khóa động đào,
392 Rẽ mây trông tỏ lối vào Thiên thai.
393 Mặt nhìn mặt càng thêm tươi,
394 Bên lời vạn phúc bên lời hàn huyên.
395 Sánh vai về chốn thư hiên,
396 Góp lời phong nguyệt nặng nguyền non sông.
397 Trên yên bút giá thi đồng,
398 Đạm thanh một bức tranh tùng treo trên.
399 Phong sương được vẻ thiên nhiên,
400 Mặt khen nét bút càng nhìn càng tươi.
401 Sinh rằng: "Phác họa vừa rồi,
402 "Phẩm đề xin một vài lời thêm hoa."
403 Tay tiên gió táp mưa sa,
404 Khoảng trên dừng bút thảo và bốn câu.
405 Khen: "Tài nhả ngọc phun châu,
406 "Nàng Ban ả Tạ cũng đâu thế này!
407 "Kiếp tu xưa ví chưa dày,
408 "Phúc nào nhắc được giá này cho ngang!"
409 Nàng rằng: "Trộm liếc dung quang,
410 "Chẳng sân bội ngọc cũng phường kim môn.
411 "Nghĩ mình phận mỏng cánh chuồn,
412 "Khuôn xanh biết có vuông tròn mà hay?
413 "Nhớ từ năm hãy thơ ngây,
414 "Có người tướng sĩ đoán ngay một lời:
415 "Anh hoa phát tiết ra ngoài,
416 "Nghìn thu bạc mệnh một đời tài hoa.
417 "Trông người lại ngẫm đến ta,
418 "Một dầy một mỏng biết là có nên?Ỗ
419 Sinh rằng: "Giải cấu là duyên,
420 "Xưa nay nhân định thắng nhiên cũng nhiều.
421 "Ví dù giải kết đến điều,
422 "Thì đem vàng đá mà liều với thân!"
423 Đủ điều trung khúc ân cần,
424 Lòng xuân phơi phới chén xuân tàng tàng.
425 Ngày vui ngắn chẳng đầy gang,
426 Trông ra ác đã ngậm gương non đoài.
427 Vắng nhà chẳng tiện ngồi dai,
428 Giã chàng nàng mới kíp dời song sa.
429 Đến nhà vừa thấy tin nhà,
430 Hai thân còn dở tiệc hoa chưa về.
431 Cửa ngoài vội rủ rèm the,
432 Xăm xăm băng lối vườn khuya một mình.
433 Nhặt thưa gương giọi đầu cành,
434 Ngọn đèn trông lọt trướng huỳnh hắt hiu.
435 Sinh vừa tựa án thiu thiu,
436 Dở chiều như tỉnh dở chiều như mê.
437 Tiếng sen sẽ động giấc hòe,
438 Bóng trăng đã xế hoa lê lại gần.
439 Bâng khuâng đỉnh Giáp non Thần,
440 Còn ngờ giấc mộng đêm xuân mơ màng.
441 Nàng rằng: "Khoảng vắng đêm trường,
442 "Vì hoa nên phải đánh đường tìm hoa.
443 "Bây giờ rõ mặt đôi ta,
444 "Biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao?"
445 Vội mừng làm lễ rước vào,
446 Đài sen nối sáp song đào thêm hương.
447 Tiên thề cùng thảo một chương,
448 Tóc mây một món dao vàng chia đôi.
449 Vầng trăng vằng vặc giữa trời,
450 Đinh ninh hai mặt một lời song song.
451 Tóc tơ căn vặn tấc lòng,
452 Trăm năm tạc một chữ đồng đến xương.
453 Chén hà sánh giọng quỳnh tương,
454 Dải là hương lộn bình gương bóng lồng.
455 Sinh rằng: "Gió mát trăng trong,
456 "Bấy lâu nay một chút lòng chưa cam.
457 "Chày sương chưa nện cầu Lam,
458 "Sợ lần khân quá ra sàm sỡ chăng?"
459 Nàng rằng: "Hồng diệp xích thằng,
460 "Một lời cũng đã tiếng rằng tương tri.
461 "Đừng điều nguyệt nọ hoa kia.
462 "Ngoài ra ai lại tiếc gì với ai."
463 Rằng: "Nghe nổi tiếng cầm đài,
464 "Nước non luống những lắng tai Chung Kỳ."
465 Thưa rằng: "Tiện kỸ sá chi,
466 "Đã lòng dạy đến dạy thì phải vâng."
467 Hiên sau treo sẵn cầm trăng,
468 Vội vàng Sinh đã tay nâng ngang màỴ
469 Nàng rằng: "Nghề mọn riêng tay,
470 "Làm chi cho bận lòng này lắm thân!"
471 So dần dây vũ dây văn,
472 Bốn dây to nhỏ theo vần cung thương.
473 Khúc đâu Hán Sở chiến trường,
474 Nghe ra tiếng sắt tiếng vàng chen nhau.
475 Khúc đâu Tư mã Phượng cầu,
476 Nghe ra như oán như sầu phải chăng!
477 Kê Khang này khúc Quảng lăng,
478 Một rằng lưu thủy hai rằng hành vân.
479 Qua quan này khúc Chiêu Quân,
480 Nửa phần luyến chúa nửa phần tư gia.
481 Trong như tiếng hạc bay qua,
482 Đục như tiếng suối mới sa nửa vời.
483 Tiếng khoan như gió thoảng ngoài,
484 Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa.
485 Ngọn đèn khi tỏ khi mờ,
486 Khiến người ngồi đó cũng ngơ ngẩn sầu.
487 Khi tựa gối khi cúi đầu,
488 Khi vò chín khúc khi chau đôi mày.
489 Rằng: "Hay thì thật là hay,
490 "Nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào!
491 "Lựa chi những bậc tiêu tao,
492 "Dột lòng mình cũng nao nao lòng người?"
493 Rằng: "Quen mất nết đi rồi,
494 "Tẻ vui thôi cũng tính trời biết sao!
495 "Lời vàng âm lĩnh ý cao,
496 "Họa dần dần bớt chút nào được không."
497 Hoa hương càng tỏ thức hồng,
498 Đầu mày cuối mắt càng nồng tấm yêu.
499 Sóng tình dường đã xiêu xiêu,
500 Xem trong âu yếm có chiều lả lơi.
501 Thưa rằng: "Đừng lấy làm chơi,
502 "Dẽ cho thưa hết một lời đã nao!
503 "Vẻ chi một đóa yêu đào,
504 "Vườn hồng chi dám ngăn rào chim xanh.
505 Đã cho vào bậc bố kinh,
506 "Đạo tòng phu lấy chữ trinh làm đầụ
507 "Ra tuồng trên bộc trong dâu,
508 "Thì con người ấy ai cầu làm chi!
509 "Phải điều ăn xổi ở thì,
510 "Tiết trăm năm nỡ bỏ đi một ngày!
511 "Ngẫm duyên kỳ ngộ xưa nay,
512 "Lứa đôi ai đẹp lại tày Thôi Trương.
513 "Mây mưa đánh đổ đá vàng,
514 "Quá chiều nên đã chán chường yến anh.
515 "Trong khi chắp cánh liền cành,
516 "Mà lòng rẻ rúng đã dành một bên.
517 "Mái tây để lạnh hương nguyền,
518 "Cho duyên đằm thắm ra duyên bẽ bàng.
519 "Gieo thoi trước chẳng giữ giàng,
520 "Để sau nên thẹn cùng chàng bởi ai?
521 "Vội chi liễu ép hoa nài,
522 "Còn thân ắt lại đền bồi có khi!"
523 Thấy lời đoan chính dễ nghe,
524 Chàng càng thêm nể thêm vì mười phân.
525 Bóng tàu vừa lạt vẻ ngân,
526 Tin đâu đã thấy cửa ngăn gọi vào.
527 Nàng thì vội trở buồng thêu,
528 Sinh thì dạo gót sân đào bước ra.
529 Cửa sài vừa ngỏ then hoa,
530 Gia đồng vào gởi thư nhà mới sang.
531 Đem tin thúc phụ từ đường,
532 Bơ vơ lữ thấn tha hương đề huề.
533 Liêu dương cách trở sơn khê,
534 Xuân đường kíp gọi sinh về hộ tang.
535 Mảng tin xiết nỗi kinh hoàng,
536 Băng mình lẻn trước đài trang tự tình.
537 Gót đầu mọi nỗi đinh ninh,
538 Nỗi nhà tang tóc nỗi mình xa xôi:
539 "Sự đâu chưa kịp đôi hồi,
540 "Duyên đâu chưa kịp một lời trao tơ,
541 "Trăng thề còn đó trơ trơ,
542 "Dám xa xôi mặt mà thưa thớt lòng.
543 "Ngoài nghìn dặm chốc ba đông,
544 "Mối sầu khi gỡ cho xong còn chầy!
545 "Gìn vàng giữ ngọc cho hay,
546 "Cho đành lòng kẻ chân mây cuối trời."
547 Tai nghe ruột rối bời bời,
548 Ngập ngừng nàng mới giãi lời trước sau:
549 "Ông tơ ghét bỏ chi nhau,
550 "Chưa vui sum họp đã sầu chia phôi!
551 "Cùng nhau trót đã nặng lời,
552 "Dẫu thay mái tóc dám dời lòng tơ!
553 "Quản bao tháng đợi năm chờ,
554 "Nghĩ người ăn gió nằm mưa xót thầm.
555 "Đã nguyền hai chữ đồng tâm,
556 "Trăm năm thề chẳng ôm cầm thuyền ai.
557 "Còn non còn nước còn dài,
558 "Còn về còn nhớ đến người hôm nay!"
559 Dùng dằng chưa nỡ rời tay,
560 Vầng đông trông đã đứng ngay nóc nhà.
561 Ngại ngùng một bước một xa,
562 Một lời trân trọng châu sa mấy hàng.
563 Buộc yên quảy gánh vội vàng,
564 Mối sầu xẻ nửa bước đường chia hai.
565 Buồn trông phong cảnh quê người,
566 Đầu cành quyên nhặt cuối trời nhạn thưa.
567 Não người cữ gió tuần mưa,
568 Một ngày nặng gánh tương tư một ngày.
569 Nàng còn đứng tựa hiên tây,
570 Chín hồi vấn vít như vầy mối tơ
571 Trông chừng khói ngất song thưa
572 Hoa trôi giạt thắm, liễu xơ xác vàng.
573 Tần ngần dạo gót lầu trang,
574 Một đoàn mừng thọ ngoại hương mới về,
575 Hàn huyên chưa kịp giãi giề,
576 Sai nha bỗng thấy bốn bề xôn xao.
577 Người nách thước, kẻ tay dao;
578 Đầu trâu mặt ngựa ào ào như sôi.
579 Già giang một lão một trai,
580 Một giây vô lại buộc hai thâm tình.
581 Đầy nhà vang tiếng ruồi xanh.
582 Rụng rơi khung cửi, tan tành gói may.
583 Đồ tế nhuyễn, của riêng tây,
584 Sạch sành sanh vét cho đầy túi tham.
585 Điều đâu bay buộc ai làm?
586 Này ai đang dặm, giật giàm bỗng dưng?
587 Hỏi ra sau mới biết rằng:
588 Phải tên xưng xuất là thằng bán tơ.
589 Một nhà hoảng hốt ngẩn ngơ,
590 Tiếng oan dậy đất, án ngờ lòa mây.
591 Hạ từ van lạy suốt ngày.
592 Điếc tai lân tuất, phũ tay tồi tàn.
593 Rường cao rút ngược dây oan,
594 Dầu là đá cũng nát gan, lựa người!
595 Mặt trông đau đớn rụng rời,
596 Oan này còn một kêu trời nhưng xa.
597 Một ngây lạ thói sai nha.
598 Làm cho khốc hại chẳng qua vì tiền,
599 Sao cho cốt nhục vẹn tuyền.
600 Trong khi ngộ biến tòng quyền biết sao.
601 Duyên hội ngộ, đức cù laỏ
602 Bên tình bên hiếu bên nào nặng hơn?
603 Để lời thệ hải minh sơn,
604 Làm con trước phải đền ơn sinh thành.
605 Quyết tình nàng mới hạ tình:
606 "Rẽ cho để thiếp bán mình chuộc cha."
607 Họ Chung có kẻ lại già,
608 Cùng trong nha dịch lại là từ tâm.
609 Thấy nàng hiếu trọng tình thâm,
610 Vì nàng nghỉ cũng thương thầm xót vay.
611 Tính bài lót đó luồn đây,
612 Có ba trăm lạng việc này mới xuôi.
613 Hãy về tạm phó giam ngoài,
614 Dặn nàng qui liệu trong đôi ba ngày.
615 Thương lòng con trẻ thơ ngây,
616 Gặp cơn vạ gió tai bay bất kỳ.
617 Đau lòng tử biệt sinh ly,
618 Thân còn chẳng tiếc, tiếc gì đến duyên.
619 Hạt mưa sá nghĩ phận hèn,
620 Liều đem tất cỏ quyết đền ba xuân.
621 Sự lòng ngỏ với băng nhân,
622 Tin sương đồn đại xa gần xôn xao.
623 Gần miền có một mụ nào,
624 Đưa người viễn khách tìm vào vấn danh.
625 Hỏi tên rằng: "Mã Giám Sinh."
626 Hỏi quê, rằng: "Huyện Lâm Thanh cũng gần."
627 Quá niên, trạc ngoại tứ tuần,
628 Mày râu nhẵn nhụi, áo quần bảnh bao.
629 Trước thầy, sau tớ xôn xao,
630 Nhà băng đưa mối tìm vào lầu trang.
631 Ghế trên ngồi tót sỗ sàng,
632 Buồng trong mối đã dục nàng bước ra.
633 Nỗi mình thêm tức nỗi nhà,
634 Thềm hoa một bước, lệ hoa mấy hàng!
635 Ngại ngùng dợn gió e sương,
636 Ngẩng hoa bón thẹn, trông gương mặt dầy.
637 Mối càng vén tóc bắt tay,
638 Nét buồn như cúc điệu gầy như mai.
639 Đắn đo cân sắc, cân tài,
640 Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ.
641 Mặn nồng một vẻ một ưa,
642 Bằng lòng, khách mới tùy cơ dặt dìu.
643 Rằng: "Mua ngọc đến Lam Kiều
644 "Sinh nghi xin dậy bao nhiêu cho tường?"
645 Mối rằng: "Đáng giá nghìn vàng,
646 "Rớp nhà, nhờ lượng người thương dám nài.
647 Cò kè bớt một thêm hai,
648 Giờ lâu ngã giá vàng ngoài bốn trăm.
649 Một lời thuyền đã êm giầm,
650 Hãy đưa canh thiếp trước cầm làm ghi.
651 Định ngày nạp thái vu qui
652 Tiền lưng đã có, việc gì chẳng xong!
653 Một lời cậy với Chung công,
654 Khất từ tạm lĩnh Vương ông về nhà.
655 Thương tình con trẻ cha già,
656 Nhìn nàng ông những máu sa ruột dầu:
657 Nuôi con những ước về sau,
658 "Trao tơ phải lứa, gieo cầu đánh nơi.
659 "Trời làm chi cực bấy trời,
660 "Này ai vu thác cho người hợp tan.
661 "Búa rìu bao quản thân tàn,
662 "Nỡ đầy đọa trẻ càng oan khốc già.
663 "Một lần sau trước cũng là...
664 "Thôi thì mặt khuất chẳng thà lòng đau!"
665 Theo lời như chẩy dòng châu.
666 Liều mình, ông rắp gieo đầu tường vôi.
667 Vội vàng kẻ giữ người coi,
668 Nhỏ to nàng lại tìm lời khuyên can;
669 "Vẻ chi một mảnh hồng nhan,
670 "Tóc tơ chưa chút đền ơn sinh thành.
671 "Dâng thư đã thẹn nàng Oanh,
672 "Lại thua ả Lý bán mình hay sao?
673 "Cỗi xuân tuổi hạc càng cao,
674 "Một cây gánh vác biết bao nhiêu cành.
675 "Lượng trên dù chẳng dứt tình,
676 "Gió mưa âu hẳn tan tành nưóc non.
677 "Thà rằng liều một thân con,
678 "Hoa dù rã cánh, là còn xanh cây.
679 "Phận sao đành vậy cũng vầy,
680 "Cầm như chẳng đỗ những ngày còn xanh.
681 "Cũng đừng tính quẩn lo quanh,
682 "Tan nhà là một thiệt mình là hai."
683 Phải lời ông cũng êm tai,
684 Nhìn nhau giọt ngắn giọt dài ngổn ngang.
685 Mái ngoài họ Mã vừa sang,
686 Tờ hoa đã ký, cân vàng mới trao.
687 Trăng gì độc địa làm sao?
688 Cầm dây chẳng lực buộc vào tự nhiên.
689 Trong tay đã sẵn đồng tiền,
690 Dầu lòng đổi trắng thay đen khó gì!
691 Họ Chung ra sức giúp vì,
692 Lễ tâm đã đặt, tụng kỳ cũng xong.
693 Việc nhà đã tạm thong dong,
694 Tinh kỳ giục giã đã mong độ về.
695 Một mình nàng ngọn đèn khuya,
696 Áo dầm giọt lệ, tóc xe mối sầu.
697 Phận dầu, dầu vậy cũng dầu,
698 Xót lòng đeo đẳng bấy lâu một lời!
699 "Công trình kể xiết mấy mươi.
700 "Vì ta khăng khít, cho người dở dang.
701 "Thề hoa chưa ráo chén vàng,
702 "Lỗi thề thôi đã phụ phàng với hoa.
703 "Trời Liêu non nước bao xa.
704 "Nghĩ đâu rẽ cửa chia nhà tự tôi.
705 "Biết bao duyên nợ thề bồi.
706 "Kiếp này thôi thế thì thôi còn gì.
707 "Tái sinh chưa dứt hương thề.
708 "Làm thân trâu ngựa đền nghì trúc mai.
709 "Nợ tình chưa trả cho ai,
710 "Khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan."
711 Nỗi riêng riêng những bàn hoàn,
712 Dầu chong trắng đĩa lệ tràn thấm khăn.
713 Thúy Vân chợt tỉnh giấc xuân,
714 Dưới đèn ghé đến ân cần hỏi han:
715 "Cơ trời dâu bể đa đoan,
716 "Một nhà để chị riêng oan một mình,
717 "Cớ chi ngồi nhẫn tàn canh?
718 "Nỗi riêng còn mắc mối tình chi đây?"
719 Rằng: "Lòng đương thổn thức đầy,
720 "Tơ duyên còn vướng mối này chưa xong.
721 "Hở môi ra cũng thẹn thùng,
722 "Để lòng thì phụ tấm lòng với ai.
723 "Cậy em, em có chịu lời,
724 "Ngồi lên cho chị lậy rồi sẽ thưa.
725 "Giữa đường đứt gánh tương tư,
726 "Loan giao chắp mối tơ thừa mặc em.
727 "Kể từ khi gặp chàng Kim,
728 "Khi ngày quạt ước, khi đêm chén thề.
729 "Sự đâu sóng gió bất kỳ,
730 "Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai!
731 "Ngày xuân em hãy còn dài,
732 "Xót tình máu mủ, thay lời nước non.
733 "Chị dù thịt nát xương mòn,
734 "Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây.
735 "Chiếc vành với bức tờ mây,
736 "Duyên này thì giữ vật này của chung.
737 "Dù em nên vợ nên chồng,
738 "Xót người mệnh bạc, ắt lòng chẳng quên.
739 "Mất người còn chút của tinh,
740 "Phím đàn với mảnh hương nguyền ngày xưa.
741 "Mai sao dầu có bao giờ.
742 "Đốt lư hương ấy, so tơ phím này.
743 "Trông ra ngọn cỏ lá cây,
744 "Thấy hiu hiu gió thì hay chị về.
745 "Hồn còn mang nặng lời thề,
746 "Nát thân bồ liễu, đền nghì trúc mai;
747 "Dạ đài cách mặt khuất lời,
748 "Rẩy xin chén nước cho người thác oan.
749 "Bây giờ trâm gẫy gương tan,
750 "Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân.
751 "Trăm nghìn gửi lại tình quân,
752 "Tơ duyên ngắn ngủi có ngần ấy thôi.
753 "Phận sao phận bạc như vôi,
754 "Đã đành nước chẩy hoa trôi nhỡ nhàng.
755 "Ôi Kim lang! Hỡi Kim lang!
756 "Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!"
757 Cạn lời hồn ngất máu say,
758 Một hơi lặng ngắt đôi tay giá đồng.
759 Xuân Huyên chợt tỉnh giất nồng,
760 Một nhà tấp nập, kẻ trong người ngoài.
761 Kẻ thang người thuốc bời bời,
762 Mới dằn cơn vựng, chưa phai giọt hồng.
763 Hỏi: "Sao ra sự lạ lùng?"
764 Kiều càng nức nở mở không ra lời.
765 Nỗi nàng Vân mới rỉ tai,
766 "Chiếc vành này với tờ bồi ở đây..."
767 Này cha làm lỗi duyên mày,
768 "Thôi thì nỗi ấy sau này đã em.
769 "Vì ai rụng cải rơi kim,
770 "Để con bèo nổi mây chìm vì ai.
771 "Lời con dặn lại một hai,
772 "Dẫu mòn bia đá, dám sai tấc vàng."
773 Lậy thôi, nàng lại rén chiềng,
774 "Nhờ cha trả được nghĩa chàng cho xuôi.
775 "Sá chi thân phận tôi đòi,
776 "Dẫu rằng xương trắng quê người quản đâu."
777 Xiết bao kể nỗi thảm sầu!
778 Khắc canh đã giục nam lâu mấy hồi.
779 Kiệu hoa đâu đã đến ngoài,
780 Quản huyền đâu đã giục người sinh ly.
781 Đau lòng kẻ ở người đi,
782 Lệ rơi thấm đá tơ chia rũ tằm.
783 Trời hôm mây kéo tối rầm,
784 Rầu rầu ngọn cỏ đầm đầm cành sương.
785 Rước nàng về đến trú phường,
786 Bốn bề xuân khóa một nàng ở trong.
787 Ngập ngừng thẹn lục e hồng,
788 Nghĩ lòng lại xót xa lòng đòi phen.
789 Phẩm tiên rơi đến tay hèn,
790 Hoài công nắng giữ mưa gìn với ai:
791 "Biết thân đến bước lạc loài,
792 "Nhị đào thà bẻ cho người tình chung.
793 "Vì ai ngăn đón gió đông,
794 "Thiệt lòng khi ở đau lòng khi đi.
795 "Trùng phùng dầu họa có khi,
796 "Thân này thôi có còn gì mà mong.
797 "Đã sinh ra số long đong,
798 "Còn mang lấy kiếp má hồng được sao?"
799 Trên yên sẵn có con dao,
800 Giấu cầm nàng đã gói vào chéo khăn:
801 "Phòng khi nước đã đến chân,
802 "Dao này thì liệu với thân sau này."
803 Đêm thu một khắc một chầy,
804 Bâng khuâng như tỉnh như say một mình.
805 Chẳng ngờ gã Mã Giám Sinh,
806 Vẫn là một đứa phong tình đã quen.
807 Quá chơi lại gặp hồi đen,
808 Quen mùi lại kiếm ăn miền nguyệt hoa.
809 Lầu xanh có mụ Tú Bà,
810 Làng chơi đã trở về già hết duyên.
811 Tình cờ chẳng hẹn mà nên,
812 Mạt cưa mướp đắng đôi bên một phường.
813 Chung lưng mở một ngôi hàng,
814 Quanh năm buôn phấn bán hương đã lề.
815 Dạo tìm khắp chợ thì quê,
816 Giả danh hầu hạ dạy nghề ăn chơi.
817 Rủi may âu cũng tại trời,
818 Đoạn trường lại chọn mặt người vô duyên.
819 Xót nàng chút phận thuyền quyên,
820 Cành hoa đem bán vào thuyền lái buôn.
821 Mẹo lừa đã mắc vào khuôn,
822 Sính nghi rẻ giá nghênh hôn sẵn ngày.
823 Mừng thầm: "Cờ đã đến tay!
824 "Càng nhìn vẻ ngọc càng say khúc vàng.
825 "Đã nên quốc sắc thiên hương,
826 "Một cười này hẳn nghìn vàng chẳng ngoa.
827 "Về đây nước trước bẻ hoa,
828 "Vương tôn quý khách ắt là đua nhau.
829 "Hẳn ba trăm lạng kém đâu,
830 "Cũng đà vừa vốn còn sau thì lời,
831 "Miếng ngon kề dến tận nơi,
832 "Vốn nhà cũng tiếc của trời cũng tham.
833 "Đào tiên đã bén tay phàm,
834 "Thì vin cành quít cho cam sự đời!
835 "Dưới trần mấy mặt làng chơi,
836 "Chơi hoa đã dễ mấy người biết hoa.
837 Nước vỏ lựu máu mào gà,
838 "Mượn màu chiêu tập lại là còn nguyên.
839 "Mập mờ đánh lận con đen,
840 "Bao nhiêu cũng bấy nhiêu tiền mất chi?
841 "Mụ già hoặc có điều gì,
842 "Liều công mất một buổi quỳ mà thôi.
843 "Vả đây đường xá xa xôi,
844 "Mà ta bất động nữa người sinh nghi."
845 Tiếc thay một đóa trà mi,
846 Con ong đã tỏ đường đi lối về.
847 Một cơn mưa gió nặng nề,
848 Thương gì đến ngọc tiếc gì đến hương.
849 Đêm xuân một giấc mơ màng,
850 Đuốc hoa để đó, mặc nàng nằm trơ.
851 Giọt riêng tầm tã tuôn mưa,
852 Phần căm nỗi khách phần dơ nỗi mình:
853 "Tuồng chi là giống hôi tanh,
854 "Thân nghìn vàng để ô danh má hồng.
855 "Thôi còn chi nữa mà mong?
856 "Đời người thôi thế là xong một đời."
857 Giận duyên tủi phận bời bời,
858 Cầm dao nàng đã toan bài quyên sinh.
859 Nghĩ đi nghĩ lại một mình:
860 "Một mình thì chớ hai tình thì sao?
861 "Sao dầu sinh sự thế nào,
862 "Truy nguyên chẳng kẻo lụy vào song thân.
863 "Nỗi mình âu cũng giãn dần,
864 "Kíp chầy thôi cũng một lần mà thôi."
865 Những là đo đắn ngược xuôi,
866 Tiếng gà nghe đã gáy sôi mé tường.
867 Lầu mai vừa rúc còi sương,
868 Mã Sinh giục giã vội vàng ra đi.
869 Đoạn trường thay lúc phân kỳ!
870 Vó câu khấp khểnh bóng xe gập ghềnh.
871 Bề ngoài mười dặm trường đình,
872 Vương Ông mở tiệc tiễn hành đưa theo.
873 Ngoài thì chủ khách dập dìu,
874 Một nhà huyên với một Kiều ở trong.
875 Nhìn càng lã chã giọt hồng,
876 Rỉ tai nàng mới giải lòng thấp cao:
877 "Hổ sinh ra phận thơ đào,
878 "Công cha nghĩa mẹ kiếp nào trả xong?
879 "Lỡ làng nước đục bụi trong,
880 "Trăm năm để một tấm lòng từ đây.
881 "Xem gương trong bấy nhiêu ngày,
882 "Thân con chẳng khéo mắc tay bợm già!
883 "Khi về bỏ vắng trong nhà,
884 "Khi vào dùng dắng khi ra vội vàng.
885 "Khi ăn khi nói lỡ làng,
886 "Khi thầy khi tớ xem thường xem khinh.
887 "Khác màu kẻ quý người thanh,
888 "Ngắm ra cho kỸ như hình con buôn.
889 "Thôi con còn nói chi con?
890 "Sống nhờ đất khách thác chôn quê người!"
891 Vương bà nghe bấy nhiêu lời,
892 Tiếng oan đã muốn vạch trời kêu lên.
893 Vài tuần chưa cạn chén khuyên.
894 Mé ngoài nghỉ đã giục liền ruổi xe.
895 Xót con lòng nặng chề chề,
896 Trước yên ông đã nằn nì thấp cao:
897 "Chút thân yếu liễu thơ đào,
898 "Rớp nhà đến nỗi giấn vào tôi ngươi.
899 "Từ đây góc bể bên trời,
900 "Nắng mưa thui thủi quê người một thân.
901 "Nghìn tầm nhờ bóng tùng quân,
902 "Tuyết sương che chở cho thân cát đằng."
903 Cạn lời khách mới thưa rằng:
904 "Buộc chân thôi cũng xích thằng nhiệm trao.
905 "Mai sau dầu dến thế nào,
906 "Kìa gương nhật nguyệt nọ dao quỉ thần!"
907 Đùng dùng gió giục mây vần,
908 Một xe trong cõi hồng trần như bay.
909 Trông vời gạt lệ chia tay,
910 Góc trời thăm thẳm đêm ngày đăm đăm.
911 Nàng thì cõi khách xa xăm,
912 Bạc phau cầu giá đen rầm ngàn mây.
913 Vi lô san sát hơi may,
914 Một trời thu để riêng ai một người.
915 Dậm khuya ngất tạnh mù khơi,
916 Thấy trăng mà thẹn những lời non sông.
917 Rừng thu từng biếc xen hồng,
918 Nghe chim như nhắc tấm lòng thần hôn.
919 Những là lạ nước lạ non,
920 Lâm Truy vừa một tháng tròn tới nơi.
921 Xe châu dừng bánh cửa ngoài,
922 Rèm trong đã thấy một người bước ra.
923 Thoắt trông lờn lợt màu da,
924 Ăn gì cao lớn đẫy đà làm sao!
925 Trước xe lơi lả han chào,
926 Vâng lời nàng mới bước vào tận nơi.
927 Bên thì mấy ả mày ngài,
928 Bên thì ngồi bốn năm người làng chơi.
929 Giữa thì hương án hẳn hoi,
930 Trên treo một tượng trắng đôi lông mày.
931 Lầu xanh quen thói xưa nay,
932 Nghề này thì lấy ông này tiên sư,
933 Hương hoa hôm sớm phụng thờ.
934 Cô nào xấu vía có thưa mối hàng,
935 Cởi xiêm lột áo sỗ sàng,
936 Trước thần sẽ nguyện mảnh hương lầm rầm.
937 Đổi hoa lót xuống chiếu nằm,
938 Bướm hoa bay lại ầm ầm tứ vi!
939 Kiều còn ngơ ngẩn biết gì,
940 Cứ lời lạy xuống mụ thì khấn ngay:
941 "Cửa hàng buôn bán cho may,
942 "Đêm đêm Hàn thực ngày ngày Nguyên tiêu.
943 "Muôn nghìn người thấy cũng yêu,
944 "Xôn xao oanh yến rập rìu trúc mai.
945 "Tin nhạn vẩn lá thư bời,
946 Đưa người cửa trước rước người cửa sau."
947 Lạ tai nghe chửa biết đâu,
948 Xem tình ra cũng những màu dở dang.
949 Lễ xong hương hỏa gia đường,
950 Tú Bà vắt nóc lên giường ngồi ngay.
951 Dạy rằng: "Con lạy mẹ đây,
952 "Lạy rồi sang lạy cậu mày bên kia."
953 Nàng rằng: "Phải bước lưu ly,
954 "Phận hèn vâng đã cam bề tiểu tinh.
955 "Điều đâu lấy yến làm oanh,
956 "Ngây thơ chẳng biết là danh phận gì?
957 "Đủ điều nạp thái vu qui,
958 "Đã khi chung chạ lại khi đứng ngồi.
959 "Giờ ra thay mặt đổi ngôi,
960 "Dám xin gửi lại một lời cho minh."
961 Mụ nghe nàng nói hay tình,
962 Bấy giờ mới nổi tam bành mụ lên:
963 "Này này sự đã quả nhiên,
964 "Thôi đà cướp sống chồng min đi rồi.
965 "Bảo rằng đi dạo lấy người,
966 "Đem về rước khách kiếm lời mà ăn.
967 "Tuồng vô nghĩa ở bất nhân,
968 "Buồn mình trước đã tần mần thử chơi.
969 "Màu hồ đã mất đi rồi,
970 "Thôi thôi vốn liếng đi đời nhà ma!
971 "Con kia đã bán cho ta,
972 "Vào nhà phải cứ phép nhà tao đây.
973 "Lão kia có giở bài bây,
974 "Chẳng văng vào mặt mà mày lại nghe.
975 "Cớ sao chịu tốt một bề,
976 "Gái tơ mà đã ngứa nghề sớm sao?
977 "Phải làm cho biết phép tao!"
978 Giật bì tiên rắp sấn vào ra tay.
979 Nàng rằng: "Trời thẳm đất dày!
980 "Thân này đã bỏ những ngày ra đi.
981 "Thôi thì thôi có tiếc gì!"
982 Sẵn dao tay áo tức thì giở ra.
983 Sợ gan nát ngọc liều hoa!
984 Mụ còn trông mặt nàng đà quá tay.
985 Thương ôi tài sắc bậc này,
986 Một dao oan nghiệt đứt dây phong trần.
987 Nỗi oan vỡ lở xa gần,
988 Trong nhà người chật một lần như nen.
989 Nàng thì bằn bặt giấc tiên,
990 Mụ thì cầm cập mặt nhìn hồn bay.
991 Vực nàng vào chốn hiên tây,
992 Cắt người coi sóc rước thầy thuốc men.
993 Nào hay chưa hết trần duyên,
994 Trong mê dường đã đứng bên một nàng.
995 Rỉ rằng: "Nhân quả dở dang,
996 "Đã toan trốn nợ đoạn trường được sao?
997 "Số còn nặng nợ má đào,
998 "Người dầu muốn quyết trời nào đã cho.
999 "Hãy xin hết kiếp liễu bồ,
1000 "Sông Tiền Đường sẽ hẹn hò về sau."
1001 Thuốc thang suốt một ngày thâu,
1002 Giấc mê nghe đã dàu dàu vừa tan.
1003 Tú bà chực sẵn bên màn,
1004 Lựa lời khuyên giải mơn man gỡ dần:
1005 "Một người dễ có mấy thân!
1006 "Hoa xuân đương nhụy, ngày xuân còn dài.
1007 "Cũng là lỡ một lầm hai,
1008 "Đá vàng sao nỡ ép nài mưa mây!
1009 "Lỡ chưn trót đã vào đây,
1010 "Khóa buồng xuân để đợi ngày đào non.
1011 "Người còn thì của hãy còn,
1012 "Tìm nơi xứng đáng là con cái nhà.
1013 "Làm chi tội báo oan gia,
1014 "Thiệt mình mà hại đến ta hay gì?"
1015 Kề tai mấy mỗi nằn nì,
1016 Nàng nghe dường cũng thị phi rạch ròi.
1017 Vả trong thần mộng mấy lời,
1018 Túc nhân âu cũng có trời ở trong.
1019 Kiếp này nợ trả chưa xong,
1020 Làm chi thêm một nợ chồng kiếp sau!
1021 Lặng nghe, thấm thía gót đầu,
1022 Thưa rằng: "Ai có muốn đâu thế này?
1023 "Được như lời, thế là may,
1024 "Hẳn rằng mai có như vầy cho chăng!
1025 "Sợ khi ong bướm đãi đằng,
1026 "Đến điều sống đục, sao bằng thác trong!"
1027 Mụ rằng: "Con hãy thong dong,
1028 "Phải điều lòng lại dối lòng mà chơi!
1029 "Mai sau ở chẳng như lời,
1030 "Trên đầu có bóng mặt trời rạng soi."
1031 Thấy lời quyết đoán hẳn hoi,
1032 Đành lòng, nàng cũng sẽ nguôi nguôi dần.
1033 Trước lầu Ngưng bích khóa xuân,
1034 Vẻ non xa, tấm trăng gần, ở chung.
1035 Bốn bề bát ngát xa trông,
1036 Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia.
1037 Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
1038 Nửa tình, nửa cảnh như chia tấm lòng.
1039 Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
1040 Tin sương luống những rày trông mai chờ.
1041 Bên trời góc bể bơ vơ,
1042 Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
1043 Xót người tựa cửa hôm mai,
1044 Quạt nồng ấp lạnh, những ai đó giờ?
1045 Sân Lai cách mấy nắng mưa,
1046 Có khi gốc tử đã vừa người ôm?
1047 Buồn trông cửa bể gần hôm,
1048 Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
1049 Buồn trông ngọn nước mới sa,
1050 Hoa trôi man mác, biết là về đâu?
1051 Buồn trông nội cỏ dàu dàu,
1052 Chưn mây mặt đất một màu xanh xanh.
1053 Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
1054 Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
1055 Chung quanh những nước non người,
1056 Đau lòng lưu lạc, nên vài bốn câu.
1057 Ngậm ngùi rũ bước rèm châu,
1058 Cách tường, nghe có tiếng đâu họa vần.
1059 Một chàng vừa trạc thanh xuân,
1060 Hình dong chải chuốt, áo khăn dịu dàng.
1061 Nghĩ rằng cũng mạch thư hương,
1062 Hỏi ra mới biết rằng chàng Sở Khanh.
1063 Bóng Nga thấp thoáng dưới mành,
1064 Trông nàng, chàng cũng ra tình đeo đai.
1065 "Than ôi! sắc nước hương trời,
1066 "Tiếc cho đâu bỗng lạc loài đến đây?
1067 "Giá đành trong nguyệt trên mây,
1068 "Hoa sao, hoa khéo đọa đày bấy hoa?
1069 "Nổi gan riêng giận trời già,
1070 "Lòng này ai tỏ cho ta, hỡi lòng?
1071 "Thuyền quyên ví biết anh hùng,
1072 "Ra tay tháo cũi, sổ lồng như chơi!"
1073 Song thu đã khép cánh ngoài,
1074 Tai còn đồng vọng mấy lời sắt đanh.
1075 Nghĩ người thôi lại nghĩ mình,
1076 Cám lòng chua xót, nhạt tình chơ vơ.
1077 Những là lần lữa nắng mưa,
1078 Kiếp phong trần biết bao giờ là thôi?
1079 Đánh liều nhắn một hai lời,
1080 Nhờ tay tế độ vớt người trầm luân.
1081 Mảnh tiên kể hết xa gần,
1082 Nỗi nhà báo đáp, nỗi thân lạc loài.
1083 Tan sương vừa rạng ngày mai,
1084 Tiện hồng nàng mới nhắn lời gửi sang.
1085 Trời tây lãng đãng bóng vàng,
1086 Phúc thư đã thấy tin chàng đến nơi.
1087 Mở xem một bức tiên mai,
1088 Rành rành "tích việt" có hai chữ đề.
1089 Lấy trong ý tứ mà suy:
1090 "Ngày hai mươi mốt, tuất thì phải chăng?"
1091 Chim hôm thoi thót về rừng,
1092 Đóa trà mi đã ngậm trăng nửa vành.
1093 Tường đông lay động bóng cành,
1094 Rẽ song, đã thấy Sở Khanh lẻn vào.
1095 Sượng sùng đánh dạn ra chào,
1096 Lạy thôi, nàng mới rĩ trao ân cần.
1097 Rằng: "Tôi bèo bọt chút thân,
1098 "Lạc đàn mang lấy nợ nần yến anh.
1099 "Dám nhờ cốt nhục tử sinh,
1100 "Còn nhiều kết cỏ ngậm vành về sau!"
1101 Lặng ngồi, lẩm nhẩm gật đầu:
1102 "Ta đây phải mượn ai đâu mà rằng!
1103 "Nàng đà biết đến ta chăng,
1104 "Bể trầm luân, lấp cho bằng mới thôi!"
1105 Nàng rằng: "Muôn sự ơn người,
1106 "Thế nào xin quyết một bài cho xong."
1107 Rằng: "Ta có ngựa truy phong,
1108 "Có tên dưới trướng, vốn dòng kiện nhi.
1109 "Thừa cơ lẻn bước ra đi,
1110 "Ba mươi sáu chước, chước gì là hơn.
1111 "Dù khi gió kép, mưa đơn,
1112 "Có ta đây cũng chẳng can cớ gì!"
1113 Nghe lời nàng đã sinh nghi,
1114 Song đà quá đỗi, quản gì được thân.
1115 Cũng liều nhắm mắt đưa chân,
1116 Mà xem con Tạo xoay vần đến đâu!
1117 Cùng nhau lẻn bước xuống lầu,
1118 Song song ngựa trước, ngựa sau một đoàn.
1119 Đêm thu khắc lậu canh tàn,
1120 Gió cây trút lá, trăng ngàn ngậm gương.
1121 Lối mòn cỏ nhợt mù sương,
1122 Lòng quê đi một bước đường, một đau.
1123 Tiếng gà xao xác gáy mau,
1124 Tiếng người đâu đã mái sau dậy dàng.
1125 Nàng còn thổn thức gan vàng,
1126 Sở Khanh đã rẽ dây cương lối nào!
1127 Một mình khôn biết làm sao,
1128 Dặm rừng bước thấp, bước cao hãi hùng.
1129 Hóa nhi thật có nỡ lòng,
1130 Làm chi dày tía, vò hồng, lắm nau!
1131 Một đoàn đổ đến trước sau,
1132 Vuốt đâu xuống đất, cánh đâu lên trời.
1133 Tú bà tốc thẳng đến nơi,
1134 Hăm hăm áp điệu một hơi lại nhà.
1135 Hung hăng chẳng nói chẳng tra,
1136 Đang tay vùi liễu, giập hoa tơi bời.
1137 Thịt da ai cũng là người,
1138 Lòng nào hồng rụng, thắm rời chẳng đau.
1139 Hết lời thủ phục, khẩn cầu,
1140 Uốn lưng thịt đổ, giật đầu máu sa.
1141 Rằng: "Tôi chút phận đàn bà,
1142 "Nước non lìa cửa, lìa nhà, đến đâỴ
1143 "Bây giờ sống thác ở tay,
1144 "Thân này đã đến thế này thì thôi!
1145 "Nhưng tôi có sá chi tôi,
1146 "Phận tôi đành vậy, vốn người để đâu?
1147 "Thân lươn bao quản lấm đầu,
1148 "Chút lòng trinh bạch từ sau cũng chừa!"
1149 Được lời mụ mới tùy cơ,
1150 Bắt người bảo lĩnh làm tờ cung chiêu.
1151 Bày vai có ả Mã Kiều,
1152 Xót nàng, ra mới đánh liều chịu đoan.
1153 Mụ càng kể nhặt, kể khoan,
1154 Gạn gùng đến mực, nồng nàn mới tha.
1155 Vực nàng vào nghỉ trong nhà,
1156 Mã Kiều lại ngỏ ý ra dặn lời:
1157 "Thôi đà mắc lận thì thôi!
1158 "Đi đâu chẳng biết con người Sở Khanh?
1159 "Bạc tình, nổi tiếng lầu xanh,
1160 "Một tay chôn biết mấy cành phù dung!
1161 "Đà đào lập sẵn chước dùng,
1162 "Lạ gì một cốt một đồng xưa nay!
1163 "Có ba mươi lạng trao tay,
1164 "Không dưng chi có chuyện này, trò kia!
1165 "Rồi ra trở mặt tức thì,
1166 "Bớt lời, liệu chớ trây chi, mà đời"!
1167 Nàng rằng: "Thề thốt nặng lời,
1168 "Có đâu mà lại ra người hiểm sâu!"
1169 Còn đương suy trước, nghĩ sau,
1170 Mặt mo đã thấy ở đâu dẫn vào.
1171 Sở Khanh lên tiếng rêu rao:
1172 "Nọ nghe rằng có con nào ở đây.
1173 "Phao cho quyến gió rủ mây,
1174 "Hãy xem có biết mặt này là aỉ"
1175 Nàng rằng: "Thôi thế thì thôi!
1176 "Rằng không, thì cũng vâng lời rằng không!"
1177 Sở Khanh quắt mắng đùng đùng,
1178 Bước vào, vừa rắp thị hùng ra tay,
1179 Nàng rằng: "Trời nhé có hay!
1180 "Quyến anh, rủ yến, sự này tại ai?
1181 "Đem người giẩy xuống giếng thơi,
1182 "Nói rồi, rồi lại ăn lời được ngay!
1183 "Còn tiên "tích việt" ở tay,
1184 "Rõ ràng mặt ấy, mặt này chứ ai?"
1185 Lời ngay, đông mặt trong ngoài,
1186 Kẻ chê bất nghĩa, người cười vô lương!
1187 Phụ tình án đã rõ ràng,
1188 Dơ tuồng, nghỉ mới kiếm đường tháo lui.
1189 Buồng riêng, riêng những sụt sùi:
1190 "Nghĩ thân, mà lại ngậm ngùi cho thân.
1191 "Tiếc thay trong giá trắng ngần,
1192 "Đến phong trần, cũng phong trần như ai!
1193 "Tẻ vui cũng một kiếp người,
1194 "Hồng nhan phải giống ở đời mãi ru!
1195 "Kiếp xưa đã vụng đường tu,
1196 "Kiếp này chẳng kẻo đền bù mới xuôi!
1197 "Dẫu sao bình đã vở rồi,
1198 "Lấy thân mà trả nợ đời cho xong!"
1199 Vừa tuần nguyệt sáng, gương trong,
1200 Tú bà ghé lại thong dong dặn dò:
1201 "Nghề chơi cũng lắm công phu,
1202 "Làng chơi ta phải biết cho đủ điều."
1203 Nàng rằng: "Mưa gió dập dìu,
1204 "Liều thân, thì cũng phải liều thế thôi!"
1205 Mụ rằng: "Ai cũng như ai,
1206 "Người ta ai mất tiền hoài đến đây?
1207 "ở trong còn lắm điều hay,
1208 "Nỗi đêm khép mở, nỗi ngày riêng chung.
1209 "Này này thuộc lấy nằm lòng,
1210 "Vành ngoài bảy chữ, vành trong tám nghề.
1211 "Chơi cho liễu chán, hoa chê,
1212 "Cho lăn lóc đá, cho mê mẫn đời.
1213 "Khi khóe hạnh, khi nét ngài,
1214 "Khi ngâm ngợi nguyệt, khi cười cợt hoa.
1215 "Điều là nghề nghiệp trong nhà,
1216 "Đủ ngần ấy nết, mới là người soi."
1217 Gót đầu vâng dạy mấy lời,
1218 Dường chau nét nguyệt, dường phai vẻ hồng.
1219 Những nghe nói, đã thẹn thùng,
1220 Nước đời lắm nỗi lạ lùng, khắt khe!
1221 Xót mình cửa các, buồng khuê,
1222 Vỡ lòng, học lấy những nghề nghiệp hay!
1223 Khéo là mặt dạn, mày dày,
1224 Kiếp người đã đến thế này thì thôi!
1225 Thương thay thân phận lạc loài,
1226 Dẫu sao cũng ở tay người biết sao?
1227 Lầu xanh, mới rủ trướng đào,
1228 Càng treo giá ngọc, càng cao phẩm người.
1229 Biết bao bướm lả, ong lơi,
1230 Cuộc say đầy tháng, trận cười suốt đêm.
1231 Dập dìu lá gió, cành chim,
1232 Sớm đưa Tống Ngọc, tối tìm Tràng Khanh.
1233 Khi tỉnh rượu, lúc tàn canh,
1234 Giật mình, mình lại thương mình xót xa.
1235 Khi sao phong gấm rủ là,
1236 Giờ sao tan tác như hoa giữa đường?
1237 Mặt sao dày gió dạn sương,
1238 Thân sao bướm chán, ong chường bấy thân?
1239 Mặt người mưa Sở, mây Tần,
1240 Những mình nào biết có xuân là gì!
1241 Đôi phen gió tựa, hoa kề,
1242 Nửa rèm tuyết ngậm, bốn bề trăng thâu.
1243 Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu,
1244 Người buồn, cảnh có vui đâu bao giờ!
1245 Đôi phen nét vẽ, câu thơ,
1246 Cung cầm trong nguyệt, nước cờ dưới hoa,
1247 Vui là vui gượng kẻo là,
1248 Ai tri âm đó, mặn mà với ai?
1249 Thờ ơ gió trúc, mưa mai,
1250 Ngẩn ngơ trăm nỗi, giùi mài một thân.
1251 Nỗi lòng đòi đoạn xa gần,
1252 Chẳng vò mà rối, chẳng dần mà đau!
1253 Nhớ ơn chín chữ cao sâu,
1254 Một ngày một ngả bóng dâu tà tà.
1255 Dặm ngàn, nước thẳm, non xa,
1256 Nghĩ đâu thân phận con ra thế này!
1257 Sân hòe đôi chút thơ ngây
1258 Trân cam, ai kẻ đỡ thay việc mình?
1259 Nhớ lời nguyện ước ba sinh,
1260 Xa xôi ai có biết tình chăng ai?
1261 Khi về hỏi liễu Chương đài,
1262 Cành xuân đã bẻ cho người chuyên tay.
1263 Tình sâu mong trả nghĩa đày,
1264 Hoa kia đã chắp cây này cho chưa?
1265 Mối tình đòi đoạn vò tơ,
1266 Giấc hương quan luống lần mơ canh dài.
1267 Song sa vò võ phương trời,
1268 Nay hoàng hôn đã, lại mai hôn hoàng.
1269 Lần lần thỏ bạc ác vàng,
1270 Xót người trong hội đoạn trường đòi cơn!
1271 Đã cho lấy chữ hồng nhan,
1272 Làm cho, cho hại, cho tàn, cho cân!
1273 Đã đày vào kiếp phong trần,
1274 Sao cho sỉ nhục một lần mới thôi!
1275 Khách du bỗng có một người,
1276 Kỳ Tâm họ Thúc cũng nòi thư hương.
1277 Vốn người huyện Tích châu Thường,
1278 Theo nghiêm đường mở ngôi hàng Lâm tri.
1279 Hoa khôi mộ tiếng Kiều nhi,
1280 Thiếp hồng tìm đến hương khuê gửi vào.
1281 Trướng tô giáp mặt hoa đào,
1282 Vẻ nào chẳng mặn nét nào chăng ưa?
1283 Hải đường mơn mởn cành tơ,
1284 Ngày xuân càng gió càng mưa càng nồng.
1285 Nguyệt hoa hoa nguyệt não nùng,
1286 Đêm xuân ai dễ cầm lòng được chăng?
1287 Lạ gì thanh khí lẽ hằng,
1288 Một dây một buộc ai giằng cho ra.
1289 Sớm đào tối mận lân la,
1290 Trước còn trăng gió sau ra đá vàng.
1291 Dịp đâu may mắn lạ dường,
1292 Lại vừa gặp khoảng xuân đường lại quê.
1293 Sinh càng một tỉnh mười mê,
1294 Ngày xuân lắm lúc đi về với xuân.
1295 Khi gió gác khi trăng sân,
1296 Bầu tiên chuốc rượu câu thần nối thơ.
1297 Khi hương sớm khi trà trưa,
1298 Bàn vây điểm nước đường tơ họa đàn.
1299 Miệt mài trong cuộc truy hoan,
1300 Càng quen thuộc nết càng dan díu tình.
1301 Lạ cho cái sóng khuynh thành,
1302 Làm cho đổ quán xiêu đình như chơi.
1303 Thúc sinh quen thói bốc rời,
1304 Trăm nghìn đổ một trận cười như không.
1305 Mụ càng tô lục chuốt hồng,
1306 Máu tham hễ thấy hơi đồng thì mê.
1307 Dưới trăng quyên đã gọi hè,
1308 Đầu tường lửa lựu lập loè đâm bông.
1309 Buồng the phải buổi thong dong,
1310 Thang lan rủ bức trướng hồng tẩm hoa.
1311 Rõ màu trong ngọc trắng ngà!
1312 Dày dày sẵn đúc một tòa thiên nhiên.
1313 Sinh càng tỏ nét càng khen,
1314 Ngụ tình tay thảo một thiên luật Đường.
1315 Nàng rằng: "Vâng biết ý chàng.
1316 "Lời lời châu ngọc hàng hàng gấm thêu.
1317 "Hay hèn lẽ cũng nối điêu,
1318 "Nỗi quê nghĩ một hai điều ngang ngang.
1319 "Lòng còn gửi áng mây vàng.
1320 "Họa vần xin hãy chịu chàng hôm nay."
1321 Rằng: "Sao nói lạ lùng thay!
1322 "Cảnh kia chẳng phải cỗi này mà ra?"
1323 Nàng càng ủ đột thu ba,
1324 Đoạn trường lúc ấy nghĩ mà buồn tênh:
1325 "Thiếp như hoa đã lìa cành,
1326 "Chàng như con bướm lượn vành mà chơi.
1327 "Chúa xuân đành đã có nơi,
1328 "Vắn ngày thôi chớ dài lời làm chi."
1329 Sinh răng: "Từ thuở tương tri,
1330 "Tấm riêng riêng những nặng vì nước non.
1331 "Trăm năm tính cuộc vuông tròn,
1332 "Phải dò cho đến ngọn nguồn lạch sông."
1333 Nàng rằng: "Muôn đội ơn lòng.
1334 "Chút e bên thú bên tòng dễ đâu.
1335 "Bình khang nấn ná bấy lâu,
1336 "Yêu hoa yêu được một màu điểm trang.
1337 "Rồi ra lạt phấn phai hương,
1338 "Lòng kia giữ được thường thường mãi chăng?
1339 "Vả trong thềm quế cung trăng,
1340 "Chủ trương đành đã chị Hằng ở trong.
1341 "Bấy lâu khăng khít dải đồng,
1342 "Thêm người người cũng chia lòng riêng tây.
1343 "Vẻ chi chút phận bèo mây,
1344 "Làm cho bể ái khi đầy khi vơi.
1345 "Trăm điều ngang ngửa vì tôi,
1346 "Thân sau ai chịu tội trời ấy cho?
1347 "Như chàng có vững tay co,
1348 "Mười phần cũng đắp điếm cho một vài.
1349 "Thế trong dầu lớn hơn ngoài,
1350 "Trươc hàm sư tử gửi người đằng la.
1351 "Cúi đầu luồn xuống mái nhà,
1352 "Giấm chua lại tội băng ba lửa nồng.
1353 "Ở trên còn có nhà thông,
1354 "Lượng trên trong xuống biết lòng có thương?
1355 "Sá chi liễu ngõ hoa tường?
1356 "Lầu xanh lại bỏ ra phường lâu xanh.
1357 "Lại càng dơ dáng dại hình,
1358 "Đành thân phận thiếp ngại danh giá chàng.
1359 "Thương sao cho vẹn thì thương.
1360 "Tính sao cho trọn mọi đường xin vâng."
1361 Sinh rằng: "Hay nói đè chừng!
1362 "Lòng đây lòng đấy chưa từng hay saỏ
1363 "Đường xa chớ ngại Ngô Lào,
1364 "Trăm điều hãy cứ trông vào một ta.
1365 "Đã gần chi có điềy xa?
1366 "Đá vàng đã quyết phong ba cũng liều."
1367 Cùng nhau căn vặn đến điều,
1368 Chỉ non thề bể nặng gieo đến lời.
1369 Nỉ non đêm ngắn tình dài,
1370 Ngoài hiên thỏ đã non đoài ngậm gương.
1371 Mượn điều trúc viện thừa lương,
1372 Rước về hãy tạm giấu nàng một nơi.
1373 Chiến hòa sắp sẵn hai bài,
1374 Cậy tay thầy thợ mượn người dò la.
1375 Bắn tin đến mặt Tú bà,
1376 Thua cơ mụ cũng cầu hòa dám sao.
1377 Rõ ràng của dẫn tay trao,
1378 Hoàn lương một thiếp thân vào cửa công.
1379 Công tư hai lẽ đều xong,
1380 Gót tiên phút đã thoát vòng trần ai.
1381 Một nhà sum họp trúc mai,
1382 Ccàng sâu nghĩa bể càng dài tình sông.
1383 Hương càng đượm lửa càng nồng,
1384 Càng sôi vẻ ngọc càng lồng màu sen.
1385 Nửa năm hơi tiếng vừa quen,
1386 Sân ngô cành biếc đã chen lá vàng.
1387 Giậu thu vừa nảy giò sương,
1388 Gối yên đã thấy xuân đường đến nơi.
1389 Phong lôi nổi trận bời bời,
1390 Nặng lòng e ấp tính bài phân chia.
1391 Quyết ngay biện bạch một bề,
1392 Dạy cho má phấn lại về lầu xanh.
1393 Thấy lời nghiêm huấn rành rành,
1394 Đánh liều Sinh mới lấy tình nài kêu.
1395 Rằng: "Con biết tội đã nhiều,
1396 "Dẫu rằng sấm sét búa rìu cũng cam.
1397 "Trót vì tay đã nhúng chàm,
1398 "Dại rồi còn biết khôn làm sao đây.
1399 "Cùng nhau vả tiếng một ngày,
1400 "Ôm cầm ai nỡ dứt dây cho đành.
1401 "Lượng trên quyết chẳng thương tình,
1402 "Bạc đen thôi có tiếc mình làm chi."
1403 Thấy lời sắt đá tri tri,
1404 Sốt gan ông mới cáo quì cửa công.
1405 Đất bằng nổi sóng đùng đùng,
1406 Phủ đường sai lá phiếu hồng thôi tra.
1407 Cùng nhau theo gót sai nha,
1408 Song song vào trước sân hoa lạy quì.
1409 Trông lên mặt sắt đen sì,
1410 Lập nghiêm trước đã ra uy nặng lời:
1411 "Gã kia dại nết chơi bời,
1412 "mà con người thế là người đong đưa.
1413 "Tuồng chi hoa thải hương thừa,
1414 "mượn màu son phấn đánh lừa con đen.
1415 "Suy trong tình trạng bên nguyên,
1416 "bề nào thì cũng chưa yên bề nào.
1417 "Phép công chiếu án luận vào.
1418 "Có hai đường ấy muốn sao mặc mình.
1419 "Một là cứ phép gia hình,
1420 "hai là lại cứ lầu xanh phó về."
1421 Nàng rằng: "Đã quyết một bề!
1422 "Nhện này vương lấy tơ kia mấy lần.
1423 "Đục trong thân cũng là thân.
1424 "Yếu thơ vâng chịu trước sân lôi đình!"
1425 Dạy rằng: "Cứ phép gia hình!"
1426 Ba cây chập lại một cành mẫu đơn.
1427 Phận đành chi dám kêu oan,
1428 đào hoen quẹn má liễu tan tác mày.
1429 Một sân lầm cát đã đầy,
1430 gương lờ nước thủy mai gầy vóc sương.
1431 Nghĩ tình chàng Thúc mà thương,
1432 nẻo xa trông thấy lòng càng xót xa.
1433 Khóc rằng: "Oan khốc vì ta!
1434 "Có nghe lời trước chẳng đà lụy sau.
1435 "Cạn lòng chẳng biết nghĩ sâu.
1436 "Để ai trăng tủi hoa sầu vì ai."
1437 Phủ đường nghe thoảng vào tai,
1438 động lòng lại gạn đến lời riêng tây.
1439 Sụt sùi chàng mới thưa ngay,
1440 đầu đuôi kể lại sự ngày cầu thân:
1441 ""Nàng đà tính hết xa gần,
1442 "từ xưa nàng đã biết thân có rày.
1443 "Tại tôi hứng lấy một tay,
1444 "để nàng cho đến nỗi này vì tôi."
1445 Nghe lời nói cũng thương lời,
1446 dẹp uy mới dạy cho bài giải vi.
1447 Rằng: "Như hẳn có thế thì
1448 "trăng hoa song cũng thị phi biết điều."
1449 Sinh rằng: "Chút phận bọt bèo,
1450 "theo đòi vả cũng ít nhiều bút nghiên."
1451 Cười rằng: "Đã thế thì nên!
1452 "Mộc già hãy thử một thiên trình nghề."
1453 Nàng vâng cất bút tay đề,
1454 tiên hoa trình trước án phê xem tường.
1455 Khen rằng: "Giá lợp Thịnh Đường!
1456 "Tài này sắc ấy nghìn vàng chưa cân!
1457 "Thật là tài tử giai nhân,
1458 "Châu Trần còn có Châu Trần nào hơn?
1459 "Thôi đừng rước dữ cưu hờn,
1460 "làm chi lỡ nhịp cho đòn ngang cung.
1461 "Đã đưa đến trước cửa công,
1462 "ngoài thì là lý song trong là tình.
1463 "Dâu con trong đạo gia đình,
1464 "thôi thì dẹp nỗi bất bình là xong."
1465 Kíp truyền sắm sửa lễ công,
1466 kiệu hoa cất gió đuốc hồng ruổi sao.
1467 Bày hàng cổ xúy xôn xao,
1468 song song đưa tới trướng đào sánh đôi.
1469 Thương vì hạnh trọng vì tài,
1470 Thúc ông thôi cũng dẹp lời phong ba.
1471 Huệ lan sực nức một nhà,
1472 từng cay đắng lại mặn mà hơn xưa.
1473 Mảng vui rượu sớm cờ trưa,
1474 Đào đà phai thắm sen vừa nẩy xanh.
1475 Trướng hồ vắng vẻ đêm thanh,
1476 E tình nàng mới bày tình riêng chung:
1477 "Phận bồ từ vẹn chữ tòng,
1478 "Đổi thay nhạn yến đã hòng đầy niên.
1479 "Tin nhà ngày một vắng tin,
1480 "Mặn tình cát lũy lạt tình tao khang.
1481 "Nghĩ ra thật cũng nên đường,
1482 "Tăm hơi ai dễ giữ giàng cho ta?
1483 "Trộm nghe kẻ lớn trong nhà,
1484 "ở vào khuôn phép nói ra mối giường.
1485 "E thay những dạ phi thường,
1486 "Dễ dò rốn bể khôn lường đáy sông!
1487 "Mà ta suốt một năm ròng,
1488 "Thế nào cũng chẳng dấu xong được nàọ
1489 "Bấy chầy chưa tỏ tiêu hao,
1490 "Hoặc là trong có làm sao chăng là?
1491 "Xin chàng kíp liệu lại nhà,
1492 "Trước người đẹp ý sau ta biết tình.
1493 "Đêm ngày như mực dấu quanh,
1494 "Rày lần mai lữa giữ hình chưa thông."
1495 Nghe lời khuyên nhủ thong dong,
1496 Đành lòng sinh mới quyết lòng hồi trang.
1497 Rạng ra gửi đến xuân đường,
1498 Thúc ông cũng vội giục chàng ninh gia.
1499 Tiễn đưa một chén quan hà,
1500 Xuân đình thoắt đã đổi ra cao đình.
1501 Sông Tần một dải xanh xanh,
1502 Loi thoi bờ liễu mấy cành Dương quan.
1503 Cầm tay dài ngắn thở than,
1504 Chia phôi ngừng chén hợp tan nghẹn lời.
1505 Nàng rằng: "Non nước xa khơi,
1506 "Sao cho trong ấm thì ngoài mới êm.
1507 "Dễ lòa yếm thắm trôn kim,
1508 "Làm chi bưng mắt bắt chim khó lòng!
1509 "Đôi ta chút nghĩa đèo bòng,
1510 "Đến nhà trước liệu nói sòng cho minh.
1511 "Dù khi sóng gió bất tình,
1512 "Lớn ra uy lớn tôi đành phận tôi.
1513 "Hơn điều giấu ngược giấu xuôi.
1514 "Lại mang những việc tày trời đến sau.
1515 "Thương nhau xin nhớ lời nhau,
1516 "Năm chầy cũng chẳng đi đâu mà chầỴ
1517 "Chén đưa nhớ bữa hôm nay,
1518 "Chén mừng xin đợi ngày này năm sau!"
1519 Người lên ngựa kẻ chia bào,
1520 Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san.
1521 Dặm hồng bụi cuốn chinh an,
1522 Trông người đã khuất mấy ngàn dâu xanh.
1523 Người về chiếc bóng năm canh,
1524 Kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi.
1525 Vầng trăng ai sẻ làm đôi,
1526 Nửa in gối chiếc nửa soi dặm trường.
1527 Kể chi những nỗi dọc đường,
1528 Buồn trong này nỗi chủ trương ở nhà:
1529 Vốn dòng họ Hoạn danh gia,
1530 Con quan Lại bộ tên là Hoạn thư.
1531 Duyên Đằng thuận nẻo gió đưa,
1532 Cùng chàng kết tóc xe tơ những ngàỴ
1533 ở ăn thì nết cũng hay,
1534 Nói điều ràng buộc thì tay cũng già.
1535 Từ nghe vườn mới thêm hoa,
1536 Miệng người đã lắm tin nhà thì không.
1537 Lửa tâm càng dập càng nồng,
1538 Trách người đen bạc ra lòng trăng hoa:
1539 "Ví bằng thú thật cùng ta,
1540 "Cũng dung kẻ dưới mới là lượng trên.
1541 "Dại chi chẳng giữ lấy nền,
1542 "Tốt chi mà rước tiếng ghen vào mình?
1543 "Lại còn bưng bít giấu quanh,
1544 "Làm chi những thói trẻ ranh nực cười!
1545 "Tính rằng cách mặt khuất lời,
1546 "Giấu ta ta cũng liệu bài giấu cho!
1547 "Lo gì việc ấy mà lo,
1548 "Kiến trong miệng chén có bò đi đâu?
1549 "Làm cho nhìn chẳng được nhau,
1550 "Làm cho đầy đọa cất đầu chẳng lên!
1551 "Làm cho trông thấy nhãn tiền,
1552 "Cho người thăm ván bán thuyền biết tay."
1553 Nỗi lòng kín chẳng ai hay,
1554 Ngoài tai để mặc gió bay mái ngoài.
1555 Tuần sau bỗng thấy hai người,
1556 Mách tin ấy cũng liệu bài tâng công.
1557 Tiểu thư nổi giận đùng đùng:
1558 "Gớm tay thêu dệt ra lòng trêu ngươi!
1559 "Chồng tao nào phải như ai,
1560 "Điều này hẳn miệng những người thị phi!"
1561 Vội vàng xuống lệnh ra uy,
1562 Đứa thì vả miệng đứa thì bẻ răng.
1563 Trong ngoài kín mít như bưng.
1564 Nào ai còn dám nói năng một lời!
1565 Buồng đào khuya sớm thảnh thơi,
1566 Ra vào một mực nói cười như không.
1567 Đêm ngày lòng những dặn lòng,
1568 Sinh đà về đến lầu hồng xuống yên.
1569 Lời tan hợp nỗi hàn huyên,
1570 Chữ tình càng mặn chữ duyên càng nồng.
1571 Tẩy trần vui chén thong dong,
1572 Nỗi lòng ai ở trong lòng mà ra.
1573 Chàng về xem ý tứ nhà,
1574 Sự mình cũng rắp lân la giãi bàỴ
1575 Mấy phen cười nói tỉnh say,
1576 Tóc tơ bất động mảy may sự tình.
1577 Nghĩ đà bưng kín miệng bình,
1578 Nào ai có khảo mà mình lại xưng?
1579 Những là e ấp dùng dằng,
1580 Rút dây sợ nữa động rừng lại thôi.
1581 Có khi vui chuyện mua cười,
1582 Tiểu thư lại giở những lời đâu đâu.
1583 Rằng: "Trong ngọc đá vàng thau,
1584 "Mười phần ta đã tin nhau cả mười.
1585 "Khen cho những miệng dông dài,
1586 "Bướm ong lại đặt những lời nọ kia.
1587 "Thiếp dù bụng chẳng hay suy,
1588 "Đã dơ bụng nghĩ lại bia miệng cười!"
1589 Thấy lời thủng thỉnh như chơi,
1590 Thuận lời chàng cũng nói xuôi đỡ đòn.
1591 Những là cười cợt phấn son,
1592 Đèn khuya chung bóng trăng tròn sánh vai.
1593 Thú quê thuần vược bén mùi,
1594 Giếng vàng đã rụng một vài lá ngô.
1595 Chạnh niềm nhớ cảnh giang hồ,
1596 Một màu quan tái mấy mùa gió trăng.
1597 Tình riêng chưa dám rỉ răng,
1598 Tiểu thư trước đã liệu chừng nhủ qua:
1599 "Cách năm mây bạc xa xa,
1600 "Lâm truy cũng phải tính mà thần hôn."
1601 Được lời như mở tấc son,
1602 Vó câu chẳng ruổi nước non quê người.
1603 Long lanh đáy nước in trời,
1604 Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng.
1605 Roi câu vừa gióng dặm trường,
1606 Xe hương nàng cũng thuận đường quy ninh.
1607 Thưa nhà huyên hết mọi tình,
1608 Nỗi chàng ở bạc nỗi mình chịu đen.
1609 Nghĩ rằng: "Ngứa ghẻ hờn ghen,
1610 "Xấu chàng mà có ai khen chi mình!
1611 "Vậy nên ngảnh mặt làm thinh,
1612 "Mưu cao vốn đã rắp ranh những ngày.
1613 "Lâm truy đường bộ tháng chầy,
1614 "Mà đường hải đạo sang ngay thì gần.
1615 "Dọn thuyền lựa mặt gia nhân,
1616 "Hãy đem dây xích buộc chân nàng về.
1617 "Làm cho cho mệt cho mê,
1618 "Làm cho đau đớn ê chề cho coi!
1619 "Trước cho bõ ghét những người,
1620 "Sau cho để một trò cười về sau."
1621 Phu nhân khen chước rất mầu,
1622 Chiều con mới dạy mặc dầu ra tay.
1623 Sửa sang buồm gió lèo mây,
1624 Khuyển Ưng lại chọn một bầy côn quang.
1625 Dặn dò hết các mọi đường,
1626 Thuận phong một lá vượt sang biển Tề.
1627 Nàng từ chiếc bóng song the,
1628 Đường kia nỗi nọ như chia mối sầu.
1629 Bóng đâu đã xế ngang đầu,
1630 Biết đâu ấm lạnh biết đâu ngọt bùi.
1631 Tóc thề đã chấm ngang vai,
1632 Nào lời non nước nào lời sắt son.
1633 Sắn bìm chút phận cỏn con,
1634 Khuôn duyên biết có vuông tròn cho chăng?
1635 Thân sao nhiều nỗi bất bằng,
1636 Liều như cung Quảng ả Hằng nghĩ nao!
1637 Đêm thu gió lọt song đào,
1638 Nửa vành trăng khuyết ba sao giữa trời.
1639 Nén hương đến trước Phật đài,
1640 Nỗi lòng khấn chửa cạn lời vân vân.
1641 Dưới hoa dậy lũ ác nhân,
1642 Ầm ầm khốc quỶ kinh thần mọc ra.
1643 Đầy sân gươm tuốt sáng lòa,
1644 Thất kinh nàng chửa biết là làm sao.
1645 Thuốc mê đâu đã tưới vào,
1646 Mơ màng như giấc chiêm bao biết gì.
1647 Vực ngay lên ngựa tức thì,
1648 Phòng đào viện sách bốn bề lửa dong.
1649 Sẵn thây vô chủ bên sông,
1650 Đem vào để đó lộn sòng ai hay?
1651 Tôi đôi phách lạc hồn bay,
1652 Pha càn bụi cỏ gốc cây ẩn mình.
1653 Thúc ông nhà cũng gần quanh,
1654 Chợt trông ngọn lửa thất kinh rụng rời.
1655 Tớ thầy chạy thẳng đến nơi,
1656 Tơi bời tưới lửa tìm người lao xao.
1657 Gió cao ngọn lửa càng cao,
1658 Tôi đòi tìm đủ nàng nào thấy đâu!
1659 Hớt hơ hớt hải nhìn nhau,
1660 Giếng sâu bụi rậm trước sau tìm quàng.
1661 Chạy vào chốn cũ phòng hương,
1662 Trong tro thấy một đống xương cháy tàn.
1663 Ngay tình ai biết mưu gian,
1664 Hẳn nàng thôi lại có bàn rằng ai!
1665 Thúc ông sùi sụt ngắn dài,
1666 Nghĩ con vắng vẻ thương người nết na.
1667 Di hài nhặt sắp về nhà,
1668 Nào là khâm liệm nào là tang trai.
1669 Lễ thường đã đủ một hai,
1670 Lục trình chàng cũng đến nơi bấy giờ.
1671 Bước vào chốn cũ lầu thơ,
1672 Tro than một đống nắng mưa bốn tường.
1673 Sang nhà cha tới trung đường,
1674 Linh sàng bài vị thờ nàng ở trên.
1675 Hỡi ôi nói hết sự duyên,
1676 Tơ tình đứt ruột lửa phiền cháy gan!
1677 Gieo mình vật vã khóc than:
1678 "Con người thế ấy thác oan thế nàỴ
1679 "Chắc rằng mai trúc lại vầy,
1680 "Ai hay vĩnh quyết là ngày đưa nhau!
1681 "Thương càng nghĩ nghĩ càng đau,
1682 "Dễ ai rấp thảm quạt sầu cho khuây."
1683 Gần miền nghe có một thầy,
1684 Phi phù trí quỶ cao tay thông huyền.
1685 Trên tam đảo dưới cửu tuyền,
1686 Tìm đâu thì cũng biết tin rõ ràng.
1687 Sắm sanh lễ vật rước sang,
1688 Xin tìm cho thấy mặt nàng hỏi han.
1689 Đạo nhân phục trước tĩnh đàn,
1690 Xuất thần giây phút chưa tàn nén hương.
1691 Trở về minh bạch nói tường:
1692 "Mặt nàng chẳng thấy việc nàng đã tra.
1693 "Người này nặng nghiệp oan gia,
1694 "Còn nhiều nợ lắm sao đà thoát cho!
1695 "Mệnh cung đang mắc nạn to,
1696 "Một năm nữa mới thăm dò được tin.
1697 "Hai bên giáp mặt chiền chiền,
1698 "Muốn nhìn mà chẳng dám nhìn lạ thay!"
1699 Nghe lời nói lạ dường này,
1700 Sự nàng đã thế lời thầy dám tin!
1701 Chẳng qua đồng cốt quàng xiên,
1702 Người đâu mà lại thấy trên cõi trần?
1703 Tiếc hoa những ngậm ngùi xuân,
1704 Thân này dễ lại mấy lần gặp tiên.
1705 Nước trôi hoa rụng đã yên,
1706 Hay đâu địa ngục ở miền nhân gian.
1707 Khuyển Ưng đã đắt mưu gian,
1708 Vực nàng đưa xuống để an dưới thuyền.
1709 Buồm cao lèo thẳng cánh suyền,
1710 Đè chừng huyện Tích băng miền vượt sang. 1711 Dỡ đò lên trước sảnh đường,
1712 Khuyển Ưng hai đứa nộp nàng dâng công.
1713 Vực nàng tạm xuống môn phòng,
1714 Hãy còn thiêm thiếp giấc nồng chưa phai.
1715 Hoàng lương chợt tỉnh hồn mai,
1716 Cửa nhà đâu mất lâu đài nào đây?
1717 Bàng hoàng dở tỉnh dở say,
1718 Sảnh đường mắng tiếng đòi ngay lên hầu.
1719 A hoàn trên dưới giục mau,
1720 Hãi hùng nàng mới theo sau một người.
1721 Ngước trông tòa rộng dãy dài,
1722 "Thiên Quan Trủng Tể" có bài treo trên.
1723 Ban ngày sáp thắp hai bên,
1724 Giữa đường thất bảo ngồi trên một bà.
1725 Gạn gùng ngọn hỏi ngành tra,
1726 Sự mình nàng phải cứ mà gửi thưa.
1727 Bất tình nổi trận mây mưa,
1728 Mắng rằng: "Những giống bơ thờ quên thân!
1729 "Con này chẳng phải thiện nhân,
1730 "Chẳng phường trốn chúa thì quân lộn chồng.
1731 "Ra tuồng mèo mả gà đồng,
1732 "Ra tuồng lúng túng chẳng xong bề nào.
1733 "Đã đem mình bán cửa tao,
1734 "Lại còn khủng khỉnh làm cao thế này.
1735 "Nào là gia pháp nọ bay!
1736 "Hãy cho ba chục biết tay một lần."
1737 A hoàn trên dưới dạ rân,
1738 Dẫu rằng trăm miệng khôn phân lẽ nào.
1739 Trúc côn ra sức đập vào,
1740 Thịt nào chẳng nát gan nào chẳng kinh.
1741 Xót thay đào lý một cành,
1742 Một phen mưa gió tan tành một phen.
1743 Hoa nô truyền dạy đổi tên,
1744 Buồng the dạy ép vào phiên thị tì.
1745 Ra vào theo lũ thanh y,
1746 Dãi dầu tóc rối da chì quản bao.
1747 Quản gia có một mụ nào,
1748 Thấy người thấy nét ra vào mà thương.
1749 Khi chè chén khi thuốc thang,
1750 Đem lời phương tiện mở đường hiếu sinh.
1751 Dạy rằng: "May rủi đã đành,
1752 "Liểu bồ giữ lấy phận mình cho hay.
1753 "Cũng là oan nghiệp chi đây,
1754 "Sa cơ mới đến thế này chẳng dưng.
1755 "ở đây tai vách mạch rừng,
1756 "Thấy ai người cũ cũng đừng nhìn chi.
1757 "Kẻo khi sấm sét bất kỳ,
1758 "Con ong cái kiến kêu gì được oan?"
1759 Nàng càng giọt ngọc như chan,
1760 Nỗi lòng luống những bàng hoàng niềm tây:
1761 "Phong trần kiếp chịu đã đầy,
1762 "Lầm than lại có thứ này bằng hai.
1763 "Phận sao bạc chẳng vừa thôi,
1764 "Khăng khăng buộc mãi lấy người hồng nhan.
1765 "Đã đành túc trái tiền oan,
1766 "Cũng liều ngọc nát hoa tàn mà chi."
1767 Những là nương náu qua thì,
1768 Tiểu thư phải buổi mới về ninh gia.
1769 Mẹ con trò chuyện lân la,
1770 Phu nhân mới gọi nàng ra dạy lời:
1771 "Tiểu thư dưới trướng thiếu người,
1772 "Cho về bên ấy theo đòi lầu trang."
1773 Lãnh lời nàng mới theo sang,
1774 Biết đâu địa ngục thiên đường là đâu.
1775 Sớm khuya khăn mắt lược đầu,
1776 Phận con hầu giữ con hầu dám sai.
1777 Phải đêm êm ả chiều trời,
1778 Trúc tơ hỏi đến nghề chơi mọi ngày.
1779 Lãnh lời nàng mới lựa dây,
1780 Nỉ non thánh thót dễ say lòng người.
1781 Tiểu thư xem cũng thương tài,
1782 Khuôn uy dường cũng bớt vài bốn phân.
1783 Cửa người đày đọa chút thân,
1784 Sớm năn nỉ bóng đêm ân hận lòng.
1785 Lâm tri chút nghĩa đèo bồng,
1786 Nước bèo để chữ tương phùng kiếp sau.
1787 Bốn phương mây trắng một màu,
1788 Trông vời cố quốc biết đâu là nhà.
1789 Lần lần tháng trọn ngày qua,
1790 Nỗi gần nào biết đường xa thế này.
1791 Lâm truy từ thuở uyên bay,
1792 Phòng không thương kẻ tháng ngày chiếc thân.
1793 Mày ai trăng mới in ngần,
1794 Phần thừa hương cũ bội phần xót xa.
1795 Sen tàn cúc lại nở hoa,
1796 Sầu dài ngày ngắn đông đà sang xuân.
1797 Tìm đâu cho thấy cố nhân?
1798 Lấy câu vận mệnh khuây dần nhớ thương.
1799 Chạnh niềm nhớ cảnh gia hương,
1800 Nhớ quê chàng lại tìm đường thăm quê.
1801 Tiểu thư đón cửa giãi giề,
1802 Hàn huyên vừa cạn mọi bề gần xa.
1803 Nhà hương cao cuốn bức là,
1804 Phòng trong truyền gọi nàng ra lạy mừng.
1805 Bước ra một bước một dừng,
1806 Trông xa nàng đã tỏ chừng nẻo xa:
1807 "Phải rằng nắng quáng đèn lòa,
1808 "Rõ ràng ngồi đó chẳng là Thúc Sinh?
1809 "Bây giờ tình mới tỏ tình,
1810 "Thôi thôi đã mắc vào vành chẳng sai.
1811 "Chước đâu có chước lạ đời?
1812 "Người đâu mà lại có người tinh ma?
1813 "Rõ ràng thật lứa đôi ta,
1814 "Làm ra con ở chúa nhà đôi nơi.
1815 "Bề ngoài thơn thớt nói cười,
1816 "Mà trong nham hiểm giết người không dao.
1817 "Bây giờ đất thấp trời cao,
1818 "Ăn làm sao nói làm sao bây giờ?"
1819 Càng trông mặt càng ngẩn ngơ,
1820 Ruột tằm đòi đoạn như tơ rối bời.
1821 Sợ uy dám chẳng vâng lời,
1822 Cúi đầu nép xuống sân mai một chiều.
1823 Sinh đà phách lạc hồn siêu:
1824 "Thương ơi chẳng phải nàng Kiều ở đây?
1825 "Nhân làm sao đến thế này?
1826 "Thôi thôi ta đã mắc tay ai rồi!"
1827 Sợ quen dám hở ra lời,
1828 Không ngăn giọt ngọc sụt sùi nhỏ sa.
1829 Tiểu thư trông mặt hỏi tra:
1830 "Mới về có việc chi mà động dong?"
1831 Sinh rằng hiếu phục vừa xong,
1832 "Suy lòng trắc dĩ đau lòng chung thiên."
1833 Khen rằng: "Hiếu tử đã nên!"
1834 "Tẩy trần mượn chén giải phiền đêm thu."
1835 Vợ chồng chén tạc chén thù,
1836 Bắt nàng đứng chực trì hồ hai nơi.
1837 Bắt khoan bắt nhặt đến lời,
1838 Bắt quì tận mặt bắt mời tận tay.
1839 Sinh càng như dại như ngây,
1840 Giọt dài giọt ngắn chén đầy chén vơi.
1841 Ngảnh đi chợt nói chợt cười,
1842 Cáo say chàng đã giạm bài lảng ra.
1843 Tiểu thư vội thét: "Con Hoa!
1844 "Khuyên chàng chẳng cạn thì ta có đòn."
1845 Sinh càng nát ruột tan hồn,
1846 Chén mời phải ngậm bồ hòn ráo ngay.
1847 Tiểu thư cười nói tỉnh say,
1848 Chưa xong cuộc rượu lại bày trò chơi.
1849 Rằng: "Hoa nô đủ mọi tài,
1850 "Bản đàn thử dạo một bài chàng nghe."
1851 Nàng đà tán hoán đê mê,
1852 Vâng lời ra trước bình the vặn đàn.
1853 Bốn dây như khóc như than,
1854 Khiến người trên tiệc cũng tan nát lòng.
1855 Cùng chung một tiếng tơ đồng,
1856 Người ngoài cười nụ người trong khóc thầm.
1857 Giọt châu lã chã khôn cầm,
1858 Cúi đầu chàng những gạt thầm giọt Tương.
1859 Tiểu thư lại thét lấy nàng:
1860 "Cuộc vui gảy khúc đoạn trường ấy chi?
1861 "Sao chẳng biết ý tứ gì?
1862 "Cho chàng buồn bã tội thì tại ngươi."
1863 Sinh càng thảm thiết bồi hồi,
1864 Vội vàng gượng nói gượng cười cho qua.
1865 Giọt rồng canh đã điểm ba,
1866 Tiểu thư nhìn mặt dường đà can tâm.
1867 Lòng riêng khấp khởi mừng thầm:
1868 "Vui này đã bõ đau ngầm xưa nay."
1869 Sinh thì gan héo ruột đầy,
1870 Nỗi lòng càng nghĩ càng cay đắng lòng.
1871 Người vào chung gối loan phòng,
1872 Nàng ra tựa bóng đèn chong canh dài:
1873 "Bây giờ mới rõ tăm hơi,
1874 "Máu ghen đâu có lạ đời nhà ghen!
1875 "Chước đâu rẽ thúy chia uyên,
1876 "Ai ra đường nấy ai nhìn được ai.
1877 "Bây giờ một vực một trời,
1878 "Hết điều khinh trọng hết lời thị phi.
1879 "Nhẹ như bạc nặng như chì,
1880 "Gỡ cho ra nợ còn gì là duyên?
1881 "Lỡ làng chút phận thuyền quyên,
1882 "Bể sâu sóng cả có tuyền được vay?"
1883 Một mình âm ỉ đêm chày,
1884 Đĩa dầu vơi nước mắt đầy năm canh.
1885 Sớm trưa hầu hạ đài doanh,
1886 Tiểu thư chạm mặt đè tình hỏi tra.
1887 Lựa lời nàng mới thưa qua:
1888 "Phải khi mình lại xót xa nỗi mình."
1889 Tiểu thư hỏi lại Thúc sinh:
1890 "Cậy chàng tra lấy thực tình cho nao!"
1891 Sinh đà rát ruột như bào,
1892 Nói ra chẳng tiện trông vào chẳng đang!
1893 Những e lại lụy đến nàng,
1894 Đánh liều mới sẽ lựa đường hỏi tra.
1895 Cúi đầu quỳ trước sân hoa,
1896 Thân cung nàng mới thảo qua một tờ.
1897 Diện tiền trình với Tiểu thư,
1898 Thoắt xem dường có ngẩn ngơ chút tình.
1899 Liền tay trao lại Thúc sinh,
1900 Rằng: "Tài nên trọng mà tình nên thương!
1901 "Ví chăng có số giàu sang,
1902 "Giá này dẫu đúc nhà vàng cũng nên!
1903 "Bể trần chìm nổi thuyền quyên,
1904 "Hữu tài thương nỗi vô duyên lạ đời!"
1905 Sinh rằng: "Thật có như lời,
1906 "Hồng nhan bạc mệnh một người nào vay!
1907 "Nghìn xưa âu cũng thế này,
1908 "Từ bi âu liệu bớt tay mới vừa."
1909 Tiểu thư rằng: "Ý trong tờ,
1910 "Rắp đem mệnh bạc xin nhờ cửa Không.
1911 "Thôi thì thôi cũng chiều lòng,
1912 "Cũng cho khỏi lụy trong vòng bước ra.
1913 "Sẵn Quan âm các vườn ta,
1914 "Có cây trăm thước, có hoa bốn mùa.
1915 "Có cổ thụ, có sơn hồ,
1916 "Cho nàng ra đó giữ chùa chép kinh."
1917 Tâng tâng trời mới bình minh,
1918 Hương hoa, ngũ cúng, sắm sanh lễ thường.
1919 Đưa nàng đến trước Phật đường,
1920 Tam qui, ngũ giới, cho nàng xuất gia.
1921 Áo xanh đổi lấy cà sa,
1922 Pháp danh lại đổi tên ra Trạc Tuyền.
1923 Sớm khuya tính đủ dầu đèn,
1924 Xuân, Thu, cắt sẵn hai tên hương trà.
1925 Nàng từ lánh gót vườn hoa,
1926 Dường gần rừng tía, dường xa bụi hồng.
1927 Nhân duyên đâu lại còn mong,
1928 Khỏi điều thẹn phấn, tủi hồng thì thôi.
1929 Phật tiền thảm lấp sầu vùi,
1930 Ngày pho thủ tự, đêm nhồi tâm hương.
1931 Cho hay giọt nước cành dương,
1932 Lửa lòng tưới tắt mọi đường trần duyên.
1933 Nâu sồng từ trở màu thiền,
1934 Sân thu trăng đã vài phen đứng đầu,
1935 Quan phòng, then nhặt, lưới mau,
1936 Nói lời trước mặt, rơi châu vắng người.
1937 Gác kinh viện sách đôi nơi,
1938 Trong gang tấc lại gấp mười quan san.
1939 Những là ngậm thở nuốt than,
1940 Tiểu thư phải buổi vấn an về nhà.
1941 Thừa cơ, sinh mới lẻn ra,
1942 Xăm xăm đến mé vườn hoa với nàng.
1943 Sụt sùi giở nỗi đoạn trường,
1944 Giọt châu tầm tã đẫm tràng áo xanh:
1945 "Đã cam chịu bạc với tình,
1946 "Chúa xuân để tội một mình cho hoa!
1947 "Thấp cơ thua trí đàn bà,
1948 "Trông vào đau ruột nói ra ngại lời.
1949 "Vì ta cho lụy đến người,
1950 "Cát lầm ngọc trắng, thiệt đời xuân xanh!
1951 "Quản chi lên thác xuống ghềnh,
1952 "Cũng toan sống thác với tình cho xong.
1953 "Tông đường chút chửa cam lòng,
1954 "Nghiến răng bẻ một chữ đồng làm hai.
1955 "Thẹn mình đá nát vàng phai,
1956 "Trăm thân dễ chuộc một lời được sao?"
1957 Nàng rằng: "Chiếc bách sóng đào,
1958 "Nổi chìm cũng mặc lúc nào rủi may!
1959 "Chút thân quằn quại vũng lầy,
1960 "Sống thừa còn tưởng đến rày nữa sao?
1961 "Cũng liều một giọt mưa rào,
1962 "Mà cho thiên hạ trông vào cũng hay!
1963 "Xót vì cầm đã bén dây,
1964 "Chẳng trăm năm cũng một ngày duyên ta.
1965 "Liệu bài mở cửa cho ra,
1966 "Ấy là tình nặng ấy là ân sâu!"
1967 Sinh rằng: "Riêng tưởng bấy lâu,
1968 "Lòng người nham hiểm biết đâu mà lường.
1969 "Nữa khi giông tố phũ phàng,
1970 "Thiệt riêng đấy cũng lại càng cực đây.
1971 "Liệu mà xa chạy cao bay,
1972 "Ái ân ta có ngần này mà thôi!
1973 "Bâu giờ kẻ ngược người xuôi,
1974 "Biết bao giờ lại nối lời nước non?
1975 "Dẫu rằng sông cạn đá mòn,
1976 "Con tằm đến thác cũng còn vương tơ!"
1977 Cùng nhau kể lể sau xưa,
1978 Nói rồi lại nói, lời chưa hết lời.
1979 Mặt trông tay chẳng nỡ rời,
1980 Hoa tì đã động tiếng người nẻo xa.
1981 Nhận ngừng, nuốt tủi, đứng ra,
1982 Tiểu thư đâu đã rẽ hoa bước vào.
1983 Cười cười, nói nói ngọt ngào,
1984 Hỏi: "Chàng mới ở chốn nào lại chơi?"
1985 Dối quanh Sinh mới liệu lời:
1986 "Tìm hoa quá bước, xem người viết kinh."
1987 Khen rằng: "Bút pháp đã tinh,
1988 "So vào với thiếp Lan đình nào thua!
1989 "Tiếc thay lưu lạc giang hồ,
1990 "Nghìn vàng, thật cũng nên mua lấy tài!"
1991 Thuyền trà cạn nước hồng mai,
1992 Thong dong nối gót thư trai cùng về.
1993 Nàng càng e lệ ủ ê,
1994 Rỉ tai, hỏi lại hoa tì trước sau.
1995 Hoa rằng: "Bà đã đến lâu,
1996 "Nhón chân đứng nép độ đâu nữa giờ.
1997 "Rành rành kẽ tóc chân tơ,
1998 "Mấy lời nghe hết đã dư tỏ tường.
1999 "Bao nhiêu đoạn khổ, tình thương,
2000 "Nỗi ông vật vã, nỗi nàng thở than.
2001 "Ngăn tôi đứng lại một bên,
2002 "Chán tai rồi mới bước lên trên lầu."
2003 Nghe thôi kinh hãi xiết đâu:
2004 "Đàn bà thế ấy thấy âu một người!
2005 "Ấy mới gan ấy mới tài,
2006 "Nghĩ càng thêm nỗi sởn gai rụng rời!
2007 "Người đâu sâu sắc nước đời,
2008 "Mà chàng Thúc phải ra người bó tay!
2009 "Thực tang bắt được dường này,
2010 "Máu ghen ai cũng chau mày nghiến răng.
2011 "Thế mà im chẳng đãi đằng,
2012 "Chào mời vui vẻ nói năng dịu dàng!
2013 "Giận dầu ra dạ thế thường,
2014 "Cười này mới thực khôn lường hiểm sâu!
2015 "Thân ta ta phải lo âu,
2016 "Miệng hùm nọc rắn ở đâu chốn này!
2017 "Ví chăng chắp cánh cao bay,
2018 "Trèo cây lâu cũng có ngày bẻ hoa!
2019 "Phận bèo bao quản nước sa,
2020 "Lênh đênh đâu nữa cũng là lênh đênh.
2021 "Chỉn e quê khách một mình,
2022 "Tay không chưa dễ tìm đường ấm no!"
2023 Nghĩ đi nghĩ lại quanh co,
2024 Phật tiền sẵn có mọi đồ kim ngân.
2025 Bên mình giắt để hộ thân,
2026 Lần nghe canh đã một phần trống ba.
2027 Cất mình qua ngọn tường hoa,
2028 Lần đường theo bóng trăng tà về tây.
2029 Mịt mù dặm cát đồi cây,
2030 Tiếng gà điếm nguyệt dấu giày cầu sương.
2031 Canh khuya thân gái dặm trường,
2032 Phần e đường xá, phần thương dãi dầu!
2033 Trời đông vừa rạng ngàn dâu,
2034 Bơ vơ nào đã biết đâu là nhà!
2035 Chùa đâu trông thấy nẻo xa,
2036 Rành rành "Chiêu ẩn am" ba chữ bài.
2037 Xăm xăm gõ mái cửa ngoài,
2038 Trụ trì nghe tiếng, rước mời vào trong.
2039 Thấy màu ăn mặc nâu sồng,
2040 Giác duyên sư trưởng lành lòng liền thương.
2041 Gạn gùng ngành ngọn cho tường,
2042 Lạ lùng nàng hãy tìm đường nói quanh:
2043 "Tiểu thiền quê ở Bắc Kinh,
2044 "Qui sư, qui Phật, tu hành bấy lâu.
2045 "Bản sư rồi cũng đến sau,
2046 "Dạy đưa pháp bảo sang hầu sư huynh."
2047 Rày vâng diện hiến rành rành,
2048 Chuông vàng khánh bạc bên mình giở ra.
2049 Xem qua sư mới dạy qua:
2050 "Phải ni Hằng Thủy là ta hậu tình.
2051 "Chỉn e đường sá một mình,
2052 "ở đây chờ đợi sư huynh ít ngày."
2053 Gửi thân được chốn am mây,
2054 Muối dưa đắp đổi tháng ngày thong dong.
2055 Kệ kinh câu cũ thuộc lòng,
2056 Hương đèn việc cũ, trai phòng quen tay.
2057 Sớm khuya lá bối phướn mây,
2058 Ngọn đèn khêu nguyệt, tiếng chày nện sương.
2059 Thấy nàng thông tuệ khác thường,
2060 Sư càng nể mặt, nàng càng vững chân.
2061 Cửa thuyền vừa cữ cuối xuân,
2062 Bóng hoa đầy đất, vẻ ngân ngang trời.
2063 Gió quang mây tạnh thảnh thơi,
2064 Có người đàn việt lên chơi cửa Già.
2065 Giở đồ chuông khánh xem qua,
2066 Khen rằng: "Khéo giống của nhà Hoạn nương!"
2067 Giác Duyên thực ý lo lường,
2068 Đêm thanh mới hỏi lại nàng trước sau.
2069 Nghĩ rằng khôn nỗi giấu mầu,
2070 Sự mình nàng mới gót đầu bày ngay:
2071 "Bây giờ sự đã dường này,
2072 "Phận hèn dù rủi, dù may, tại người."
2073 Giác Duyên nghe nói rụng rời,
2074 Nửa thương, nửa sợ, bồi hồi chẳng xong.
2075 Rỉ tai mới kể sự lòng:
2076 "ở đây cửa Phật là không hẹp gì;
2077 "E chăng những sự bất kỳ,
2078 "Để nàng cho đến thế thì cũng thương!
2079 "Lánh xa, trước liệu tìm đường,
2080 "Ngồi chờ nước đến, nên dường còn quê!"
2081 Có nhà họ Bạc bên kia,
2082 Am mây quen lối đi về dầu hương.
2083 Nhắn sang, dặn hết mọi đường,
2084 Dọn nhà hãy tạm cho nàng trú chân.
2085 Những mầng được chốn an thân,
2086 Vội vàng nào kịp tính gần tính xa.
2087 Nào ngờ cũng tổ bợm già,
2088 Bạc bà học với Tú bà đồng môn!
2089 Thấy nàng mặt phấn tươi son,
2090 Mừng thầm được buổi bán buôn có lời.
2091 Hư không đặt để nên lời,
2092 Nàng đà nhớn nhác rụng rời lắm phen.
2093 Mụ càng xua đuổi cho liền,
2094 Lấy lời hung hiểm ép duyên Châu Trần.
2095 Rằng: "Nàng muôn dặm một thân,
2096 "Lại mang lấy tiếng dữ gần, lành xa.
2097 "Khéo oan gia, của phá gia,
2098 "Còn ai dám chứa vào nhà nữa đây!
2099 "Kíp toan kiếm chốn xe dây,
2100 "Không dưng chưa dễ mà bay đường trời!
2101 "Nơi gần thì chẳng tiện nơi,
2102 "Nơi xa thì chẳng có người nào xa.
2103 "Này chàng Bạc Hạnh cháu nhà,
2104 "Cùng trong thân thích ruột rà, chẳng ai.
2105 "Cửa nhà buôn bán châu Thai,
2106 "Thực thà có một, đơn sai chẳng hề.
2107 "Thế nào nàng cũng phải nghe,
2108 "Thành thân rồi sẽ liệu về châu Thai.
2109 "Bấy giờ ai lại biết ai,
2110 "Dầu lòng bể rộng sông dài thênh thênh.
2111 "Nàng dù quyết chẳng thuận tình,
2112 "Trái lời nẻo trước lụy mình đến sau."
2113 Nàng còn mặt ủ mày chau,
2114 Càng nghe mụ nói, càng đau như dần.
2115 Nghĩ mình túng đất, sẩy chân,
2116 Thế cùng nàng mới xa gần thở than:
2117 "Thiếp như con én lạc đàn,
2118 "Phải cung rày đã sợ làn cây cong!
2119 "Cùng đường dù tính chữ tòng,
2120 "Biết người, biết mặt, biết lòng làm sao?
2121 "Nữa khi muôn một thế nào,
2122 "Bán hùm, buôn sói, chắc vào lưng đâu?
2123 "Dù ai lòng có sở cầu,
2124 "Tâm minh xin quyết với nhau một lời.
2125 "Chứng minh có Đất, có Trời,
2126 "Bấy giờ vượt bể ra khơi quản gì?"
2127 Được lời mụ mới ra đi,
2128 Mách tin họ Bạc tức thì sắm sanh.
2129 Một nhà dọn dẹp linh đình,
2130 Quét sân, đặt trác, rửa bình, thắp nhang.
2131 Bạc sinh quì xuống vội vàng,
2132 Quá lời nguyện hết Thành hoàng, Thổ công.
2133 Trước sân lòng đã giãi lòng,
2134 Trong màn làm lễ tơ hồng kết duyên.
2135 Thành thân mới rước xuống thuyền,
2136 Thuận buồm một lá, xuôi miền châu Thai.
2137 Thuyền vừa đỗ bến thảnh thơi,
2138 Bạc sinh lên trước tìm nơi mọi ngày.
2139 Cũng nhà hành viện xưa nay,
2140 Cũng phường bán thịt, cũng tay buôn người.
2141 Xem người định giá vừa rồi,
2142 Mối hàng một, đã ra mười, thì buông.
2143 Mượn người thuê kiệu rước nường,
2144 Bạc đem mặt bạc, kiếm đường cho xa!
2145 Kiệu hoa đặt trước thềm hoa,
2146 Bên trong thấy một mụ ra vội vàng.
2147 Đưa nàng vào lạy gia đường,
2148 Cũng thần mày trắng, cũng phường lầu xanh!
2149 Thoắt trông nàng đã biết tình,
2150 Chim lồng khôn lẽ cất mình bay cao.
2151 Chém cha cái số hoa đào,
2152 Gỡ ra, rồi lại buộc vào như chơi!
2153 Nghĩ đời mà chán cho đời,
2154 Tài tình chi lắm, cho trời đất ghen!
2155 Tiếc thay nước đã đánh phèn,
2156 Mà cho bùn lại vẩn lên mấy lần!
2157 Hồng quân với khách hồng quần,
2158 Đã xoay đến thế, còn vần chửa tha.
2159 Lỡ từ lạc bước bước ra,
2160 Cái thân liệu những từ nhà liệu đi.
2161 Đầu xanh đã tội tình gì?
2162 Má hồng đến quá nửa thì chưa thôi.
2163 Biết thân chạy chẳng khỏi trời,
2164 Cũng liều mặt phấn cho rồi ngày xanh.
2165 Lần thu gió mát trăng thanh,
2166 Bỗng đâu có khách biên đình sang chơi,
2167 Râu hùm, hàm én, mày ngài,
2168 Vai năm tấc rộng, thân mười thước cao.
2169 Đường đường một đấng anh hào,
2170 Côn quyền hơn sức lược thao gồm tài.
2171 Đội trời đạp đất ở đời,
2172 Họ Từ tên Hải, vốn người Việt đông.
2173 Giang hồ quen thú vẫy vùng,
2174 Gươm đàn nửa gánh, non sông một chèo.
2175 Qua chơi nghe tiếng nàng Kiều,
2176 Tấm lòng nhi nữ cùng xiêu anh hùng.
2177 Thiếp danh đưa đến lầu hồng,
2178 Hai bên cùng liếc hai lòng cùng ưa.
2179 Từ rằng: "Tâm phúc tương cờ
2180 "Phải người trăng gió vật vờ hay sao?
2181 "Bấy lâu nghe tiếng má đào,
2182 "Mắt xanh chẳng để ai vào có không?
2183 "Một đời được mấy anh hùng,
2184 "Bõ chi cá chậu, chim lồng mà chơi!"
2185 Nàng rằng: "Người dạy quá lời,
2186 "Thân này còn dám coi ai làm thường!
2187 "Chút riêng chọn đá thử vàng,
2188 "Biết đâu mà gởi can tràng vào đâu?
2189 "Còn như vào trước ra sau,
2190 "Ai cho kén chọn vàng thau tại mình."
2191 Từ rằng: "Lời nói hữu tình,
2192 "Khiến người lại nhớ câu Bình Nguyên Quân.
2193 "Lại đây xem lại cho gần,
2194 "Phỏng tin được một vài phần hay không?"
2195 Thưa rằng: "Lượng cả bao dong,
2196 "Tấn Dương được thấy mây rồng có phen.
2197 "Rộng thương cỏ nội hoa hèn,
2198 "Chút thân bèo bọt dám phiền mai sau!"
2199 Nghe lời vừa ý gật đầu,
2200 Cười rằng: "Tri kỶ trước sau mấy người!
2201 "Khen cho con mắt tinh đời,
2202 "Anh hùng đoán giữa trần ai mới già!
2203 "Một lời đã biết tên ta,
2204 "Muôn chung nghìn tứ cũng là có nhau!
2205 Hai bên ý hợp tâm đầu,
2206 Khi thân chẳng tựa là cầu mới thân!
2207 Ngỏ lời nói với băng nhân,
2208 Tiền trăm lại cứ nguyên ngân phát hoàn.
2209 Buồn riêng sửa chốn thanh nhàn,
2210 Đặt giường thất bảo, vây màn bát tiên.
2211 Trai anh hùng, gái thuyền quyên,
2212 Phỉ nguyền bói phượng, đẹp duyên cưỡi rồng.
2213 Nửa năm hương lửa đương nồng,
2214 Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương.
2215 Trông vời trời bể mênh mang,
2216 Thanh gươm, yên ngựa lên đàng thẳng rong.
2217 Nàng rằng: "Phận gái chữ tòng,
2218 "Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi!"
2219 Từ rằng: "Tâm phúc tương tri,
2220 "Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
2221 "Bao giờ mười vạn tinh binh,
2222 "Tiếng loa dậy đất, bóng tinh rợp đường
2223 "Làm cho rõ mặt phi thường,
2224 "Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia,
2225 "Bằng may bốn bể không nhà,
2226 "Theo càng thêm bận, biết là đi đâu?
2227 "Đành lòng chờ đó ít lâu,
2228 "Chầy chăng là một năm sau vội gì?"
2229 Quyết lời rứt áo ra đi,
2230 Cánh bằng tiện gió cất lìa dậm khơi.
2231 Nàng thì chiếc bóng song mai,
2232 Đêm thâu đằng đẵng, nhặt cài then mây.
2233 Sân rêu chẳng vẽ dấu giầy,
2234 Cỏ cao hơn thước, liễu gầy vài phân.
2235 Đoái trông muôn dặm tử phần
2236 Hồn quê theo ngọn mây Tần xa xa;
2237 Xót thay huyên cỗi xuân già,
2238 Tấm lòng thương nhớ, biết là có nguôi.
2239 Chốc là mười mấy năm trời,
2240 Còn ra khi đã da mồi tóc sương.
2241 Tiếc thay chút nghĩa cũ càng,
2242 Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng!
2243 Duyên em đầu mối chỉ hồng,
2244 May ra khi đã tay bồng tay mang.
2245 Tấc lòng cố quốc tha nhang,
2246 Đường kia nỗi nọ ngổn ngang bời bời.
2247 Cánh hồng bay bổng tuyệt vời,
2248 Đã mòn con mắt phương trời đăm đăm.
2249 Đêm ngày luống những âm thầm,
2250 Lửa binh đâu đã ầm ầm một phương,
2251 Ngất trời sát khí mơ màng,
2252 Đầy sông kình ngạc, chật đường giáp binh.
2253 Người quen kẻ thuộc xung quanh
2254 Nhủ nàng hãy tạm lánh mình một nơi.
2255 Nàng rằng: "Trước đã hẹn lời,
2256 "Dẫu trong nguy hiểm dám rời ước xưa."
2257 Còn đương dùng dắng ngẩn ngơ
2258 Mái ngoài đã thấy bóng cờ tiếng loa.
2259 Giáp binh kéo đến quanh nhà,
2260 Đồng thanh cùng hỏi: "nào là phu nhân?"
2261 Hai bên mười vị tướng quân,
2262 Đặt gươm, cởi giáp, trước sân khấu đầu.
2263 Cung nga, thể nữ nối sau,
2264 Rằng: "Vâng lệnh chỉ rước chầu vu qui."
2265 Sẵn sàng phượng liễn loan nghi,
2266 Hoa quan phấp phới hà y rỡ ràng.
2267 Dựng cờ, nổi trống lên đàng,
2268 Trúc tơ nổi trước, kiệu vàng theo sau.
2269 Hoả bài tiền lộ ruổi mau,
2270 Nam đình nghe động trống chầu đại doanh.
2271 Kéo cờ lũy, pháo súng thành,
2272 Từ công ra ngựa, thân nghênh cửa ngoài.
2273 Rỡ mình, là vẻ cân đai,
2274 Hãy còn hàm én mày ngài như xưa.
2275 Cười rằng: "Cá nước duyên ưa,
2276 "Nhớ lời nói những bao giờ hay không?
2277 "Anh hùng mới biết anh hùng,
2278 "Rầy xem phỏng đã cam lòng ấy chưa?
2279 Nàng rằng: "Chút phận ngây thơ,
2280 "Cũng may dây cát được nhờ bóng cây.
2281 "Đến bây giờ mới thấy đây,
2282 "Mà lòng đã chắc những ngày một hai."
2283 Cùng nhau trông mặt cả cười,
2284 Đan tay về chốn trướng mai tự tình.
2285 Tiệc bày thưởng tướng khao binh
2286 Thì thùng trống trận, rập rình nhạc quân.
2287 Vinh hoa bõ lúc phong trần,
2288 Chữ tình ngày lại thêm xuân một ngày.
2289 Trong quân có lúc vui vầy,
2290 Thong dong mới kể sự ngày hàn vi:
2291 "Khi Vô Tích, khi Lâm Truy,
2292 "Nơi thì lừa đảo, nơi thì xót thương.
2293 "Tấm thân rày đã nhẹ nhàng,
2294 "Chút còn ân oán đôi đường chưa xong."
2295 Từ công nghe nói thủy chung,
2296 Bất bình nổi trận đùng đùng sấm vang.
2297 Nghiêm quân tuyển tướng sẵn sàng,
2298 Dưới cờ một lệnh vội vàng ruổi sao.
2299 Ba quân chỉ ngọn cờ đào,
2300 Đạo ra Vô Tích, đạo vào Lâm Truy,
2201 "Khen cho con mắt tinh đời,
2202 "Anh hùng đoán giữa trần ai mới già!
2203 "Một lời đã biết tên ta,
2204 "Muôn chung nghìn tứ cũng là có nhau!
2205 Hai bên ý hợp tâm đầu,
2206 Khi thân chẳng tựa là cầu mới thân!
2207 Ngỏ lời nói với băng nhân,
2208 Tiền trăm lại cứ nguyên ngân phát hoàn.
2209 Buồn riêng sửa chốn thanh nhàn,
2210 Đặt giường thất bảo, vây màn bát tiên.
2211 Trai anh hùng, gái thuyền quyên,
2212 Phỉ nguyền bói phượng, đẹp duyên cưỡi rồng.
2213 Nửa năm hương lửa đương nồng,
2214 Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương.
2215 Trông vời trời bể mênh mang,
2216 Thanh gươm, yên ngựa lên đàng thẳng rong.
2217 Nàng rằng: "Phận gái chữ tòng,
2218 "Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi!"
2219 Từ rằng: "Tâm phúc tương tri,
2220 "Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
2221 "Bao giờ mười vạn tinh binh,
2222 "Tiếng loa dậy đất, bóng tinh rợp đường
2223 "Làm cho rõ mặt phi thường,
2224 "Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia,
2225 "Bằng may bốn bể không nhà,
2226 "Theo càng thêm bận, biết là đi đâu?
2227 "Đành lòng chờ đó ít lâu,
2228 "Chầy chăng là một năm sau vội gì?"
2229 Quyết lời rứt áo ra đi,
2230 Cánh bằng tiện gió cất lìa dậm khơi.
2231 Nàng thì chiếc bóng song mai,
2232 Đêm thâu đằng đẵng, nhặt cài then mây.
2233 Sân rêu chẳng vẽ dấu giầy,
2234 Cỏ cao hơn thước, liễu gầy vài phân.
2235 Đoái trông muôn dặm tử phần
2236 Hồn quê theo ngọn mây Tần xa xa;
2237 Xót thay huyên cỗi xuân già,
2238 Tấm lòng thương nhớ, biết là có nguôi.
2239 Chốc là mười mấy năm trời,
2240 Còn ra khi đã da mồi tóc sương.
2241 Tiếc thay chút nghĩa cũ càng,
2242 Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng!
2243 Duyên em đầu mối chỉ hồng,
2244 May ra khi đã tay bồng tay mang.
2245 Tấc lòng cố quốc tha nhang,
2246 Đường kia nỗi nọ ngổn ngang bời bời.
2247 Cánh hồng bay bổng tuyệt vời,
2248 Đã mòn con mắt phương trời đăm đăm.
2249 Đêm ngày luống những âm thầm,
2250 Lửa binh đâu đã ầm ầm một phương,
2251 Ngất trời sát khí mơ màng,
2252 Đầy sông kình ngạc, chật đường giáp binh.
2253 Người quen kẻ thuộc xung quanh
2254 Nhủ nàng hãy tạm lánh mình một nơi.
2255 Nàng rằng: "Trước đã hẹn lời,
2256 "Dẫu trong nguy hiểm dám rời ước xưa."
2257 Còn đương dùng dắng ngẩn ngơ
2258 Mái ngoài đã thấy bóng cờ tiếng loa.
2259 Giáp binh kéo đến quanh nhà,
2260 Đồng thanh cùng hỏi: "nào là phu nhân?"
2261 Hai bên mười vị tướng quân,
2262 Đặt gươm, cởi giáp, trước sân khấu đầu.
2263 Cung nga, thể nữ nối sau,
2264 Rằng: "Vâng lệnh chỉ rước chầu vu qui."
2265 Sẵn sàng phượng liễn loan nghi,
2266 Hoa quan phấp phới hà y rỡ ràng.
2267 Dựng cờ, nổi trống lên đàng,
2268 Trúc tơ nổi trước, kiệu vàng theo sau.
2269 Hoả bài tiền lộ ruổi mau,
2270 Nam đình nghe động trống chầu đại doanh.
2271 Kéo cờ lũy, pháo súng thành,
2272 Từ công ra ngựa, thân nghênh cửa ngoài.
2273 Rỡ mình, là vẻ cân đai,
2274 Hãy còn hàm én mày ngài như xưa.
2275 Cười rằng: "Cá nước duyên ưa,
2276 "Nhớ lời nói những bao giờ hay không?
2277 "Anh hùng mới biết anh hùng,
2278 "Rầy xem phỏng đã cam lòng ấy chưa?
2279 Nàng rằng: "Chút phận ngây thơ,
2280 "Cũng may dây cát được nhờ bóng cây.
2281 "Đến bây giờ mới thấy đây,
2282 "Mà lòng đã chắc những ngày một hai."
2283 Cùng nhau trông mặt cả cười,
2284 Đan tay về chốn trướng mai tự tình.
2285 Tiệc bày thưởng tướng khao binh
2286 Thì thùng trống trận, rập rình nhạc quân.
2287 Vinh hoa bõ lúc phong trần,
2288 Chữ tình ngày lại thêm xuân một ngày.
2289 Trong quân có lúc vui vầy,
2290 Thong dong mới kể sự ngày hàn vi:
2291 "Khi Vô Tích, khi Lâm Truy,
2292 "Nơi thì lừa đảo, nời thì xót thương.
2293 "Tấm thân rày đã nhẹ nhàng,
2294 "Chút còn ân oán đôi đường chưa xong."
2295 Từ công nghe nói thủy chung,
2296 Bất bình nổi trận đùng đùng sấm vang.
2297 Nghiêm quân tuyển tướng sẵn sàng,
2298 Dưới cờ một lệnh vội vàng ruổi sao.
2299 Ba quân chỉ ngọn cờ đào,
2300 Đạo ra Vô Tích, đạo vào Lâm Truy,
2301 Mấy người phụ bạc xưa kia,
2302 Chiếu danh tầm nã bắt về hỏi tra.
2303 Lại sai lệnh tiễn truyền qua,
2304 Giữ giàng họ Thúc một nhà cho yên.
2305 Mụ quản gia, vãi Giác Duyên,
2306 Cũng sai lệnh tiễn đem tin rước mời.
2307 Thệ sư kể hết mọi lời,
2308 Lòng lòng cũng giận, người người chấp uy!
2309 Đạo trời báo phục chỉn ghê,
2310 Khéo thay! Một mẻ tóm về đầy nơi,
2311 Quân trung gươm lớn áo dài,
2312 Vệ trong thị lập, cơ ngoài song phi.
2313 Sẵn sàng tề chỉnh uy nghi,
2314 Bác đồng chật đất, tinh kỳ rợp sân.
2315 Trướng hùm mở giữa trung quân,
2316 Từ Công sánh với phu nhân cùng ngồi.
2317 Tiên nghiêm trống chửa dứt hồi
2318 Điểm danh trước dẫn chực ngoài cửa viên.
2319 Từ rằng: "Ân, oán hai bên,
2320 "Mặc nàng xử quyết báo đền cho minh"
2321 Nàng rằng: "Nhờ cậy uy linh,
2322 "Hãy xin báo đáp ân tình cho phu.
2323 "Báo ân rồi sẽ trả thù."
2324 Từ rằng: "Việc ấy phó cho mặc nàng."
2325 Cho gươm mời đến Thúc lang,
2326 Mặt như chàm đổ, mình nhường giẽ run.
2327 Nàng rằng: "Nghĩa trọng nghìn non,
2328 "Lâm Truy người cũ, chàng còn nhớ không?
2329 "Sâm Thương chẳng vẹn chữ tòng,
2330 "Tại sai, há dám phụ lòng cố nhân?
2331 "Gấm trăm cuốn bạc nghìn cân,
2332 "Tạ lòng dễ xứng, báo ân gọi là!
2333 "Vợ chàng quỶ quái tinh ma,
2334 "Phen này kẻ cắp bà già gặp nhau!
2335 "Kiến bò miệng chén chưa lâu,
2336 "Mưu sâu cũng trả nghĩa sâu cho vừa."
2337 Thúc Sinh trông mặt bấy giờ,
2338 Mồ hôi chàng đã như mưa ướt đầm.
2339 Lòng riêng mừng sợ khôn cầm,
2340 Sợ thay mà lại mừng thầm cho ai.
2341 Mụ già, sư trưởng thứ hai,
2342 Thoắt đưa đến trước vội mời lên trên:
2343 Dắt tay mở mặt cho nhìn:
2344 "Hoa Nô kia với Trạc Tuyền cũng tôi.
2345 "Nhớ khi lỡ bước xẩy vời,
2346 "Non vàng chưa dễ đền bồi tấm thương.
2347 "Nghìn vàng gọi chút lễ thường,
2348 "Mà lòng phiếu mẫu mấy vàng cho cân?"
2349 Hai người, trông mặt tần ngần,
2350 Nửa phần khiếp sợ, nửa phần mừng vui.
2351 Nàng rằng: "Xin hãy dốn ngôi,
2352 "Xem cho rõ mặt, biết tôi báo thù!"
2353 Kíp truyền chư tướng hiến phù,
2354 Lại đem các tích phạm tù hậu tra.
2355 Dưới cờ, gươm tuốt nắp ra,
2356 Chính danh thủ phạm tên là Hoạn Thư.
2357 Thoạt trôn nàng đã chào thưa:
2358 "Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây?
2359 "Đàn bà dễ có mấy tay,
2360 "Đời xưa mấy mặt đời này mấy gan?
2361 "Dễ dàng là thói hồng nhan,
2362 "Càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều!"
2363 Hoạn Thư hồn lạc phách xiêu,
2364 Khấu đầu dưới trướng, liệu điều kêu ca.
2365 Rằng: "Tôi chút phận đàn bà,
2366 "Ghen tuông thì cũng người ta thường tình,
2367 "Nghĩ cho khi gác viết kinh,
2368 "Với khi khỏi cửa dứt tình chẳng theo.
2369 "Lòng riêng riêng những kính yêu;
2370 "Chồng chung, chưa dễ ai chiều cho ai.
2371 "Trót lòng gây việc chông gai,
2372 "Còn nhờ lượng bể thương bài nào chăng?"
2373 "Khen cho: "Thật đã nên rằng,
2374 Khôn ngoan đến mực nói năng phải lời,
2375 "Tha ra thì cũng may đời,
2376 "Làm ra mang tiếng con người nhỏ nhen.
2377 "Đã lòng tri quá thì nên,"
2378 Truyền quân lệnh xuống trường tiền tha ngay."
2379 Tạ lòng lạy trước sân may,
2380 Cửa viên lại dắt một dây dẫn vào,
2381 Nàng rằng: "Lồng lộng trời cao,
2382 "Hại nhân, nhân hại sự nào tại ta?"
2383 Trước là Bạc Hạnh, Bạc Bà,
2384 Bên là Ưng, Khuyển, bên là Sở Khanh.
2385 Tú Bà cùng Mã Giám Sinh,
2386 Các tên tội ấy đáng tình còn sao?
2387 Lệnh quân truyền xuống nội đao,
2388 Thề sao thì lại cứ sao gia hình,
2389 Máu rơi thịt nát tan tành,
2390 Ai ơi trông thấy hồn kinh phách rời.
2391 Cho hay muôn sự tại trời,
2392 Phụ người, chẳng bỏ khi người phụ ta!
2393 Mấy người bạc ác tinh ma,
2394 Mình làm mình chịu kêu mà ai thương.
2395 Ba quân đông mặt pháp trường,
2396 Thanh thiên, bạch nhật rõ ràng cho coi.
2397 Việc nàng báo phục vừa rồi,
2398 Giác Duyên vội vã gởi lời từ qui.
2399 Nàng rằng: "Thiên tải nhất thì,
2400 "Cố nhân đã dễ mấy khi bàn hoàn.
2401 "Rồi đây bèo hợp mây tan,
2402 "Biết đâu hạc nội mây ngàn là đâu!"
2403 Sư rằng: "Cũng chẳng mấy lâu,
2404 "Trong năm năm lại gặp nhau đó mà.
2405 "Nhớ ngày hành cước phương xa,
2406 "Gặp sư Tam Hợp vốn là tiên tri.
2407 "Bảo cho hội ngộ chi kỳ,
2408 "Năm nay là một nữa thì năm năm.
2409 "Mới hay tiền định chẳng lầm,
2410 "Đã tin điều trước ắt nhằm việc sau.
2411 "Còn nhiều ân ái với nhau,
2412 "Cơ duyên nào đã hết đâu vội gì?"
2413 Nàng rằng: "Tiền định tiên tri,
2414 "Lời sư đã dạy ắt thì chẳng sai.
2415 "Họa bao giờ có gặp người,
2416 "Vì tôi cậy hỏi một lời chung thân."
2417 Giác Duyên vâng dặn ân cần,
2418 Tạ từ thoắt đã dời chân cõi ngoài.
2419 Nàng từ ân oán rạch ròi,
2420 Bể oan dường đã vơi vơi cạnh lòng.
2421 Tạ ân lạy trước Từ công:
2422 "Chút thân bồ liễu nào mong có rày!
2423 "Trộm nhờ sấm sét ra tay,
2424 "Tấc riêng như cất gánh đầy đổ đi!
2425 "Chạm xương chép dạ xiết chi,
2426 "Dễ đem gan óc đền nghì trời mây!"
2427 Từ rằng: "Quốc sĩ xưa nay,
2428 "Chọn người tri kỶ một ngày được chăng?
2429 "Anh hùng tiếng đã gọi rằng,
2430 "Giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha!
2431 "Huống chi việc cũng việc nhà,
2432 "Lọ là thâm tạ mới là tri ân.
2433 "Xót nàng còn chút song thân,
2434 "Bấy nay kẻ Việt người Tần cách xa.
2435 "Sao cho muôn dặm một nhà,
2436 "Cho người thấy mặt là ta cam lòng."
2437 Vội truyền sửa tiệc quân trung,
2438 Muôn binh nghìn tướng hội đồng tẩy oan.
2439 Thừa cơ trúc chẻ ngói tan,
2440 Bình uy từ ấy sấm ran trong ngoài.
2441 Triều đình riêng một góc trời,
2442 Gồm hai văn võ rạch đôi sơn hà.
2443 Đòi cơn gió quét mưa sa,
2444 Huyện thành đạp đổ năm tòa cõi nam.
2445 Phong trần mài một lưỡi gươm,
2446 Những loài túi áo giá cơm sá gì!
2447 Nghênh ngang một cõi biên thùy,
2448 Kém gì cô quả kém gì bá vương!
2449 Trước cờ ai dám tranh cường,
2450 Năm năm hùng cứ một phương hải tần.
2451 Có quan tổng đốc trọng thần,
2452 Là Hồ Tôn Hiến kinh luân gồm tài.
2453 Đẩy xe vâng chỉ đặc sai,
2454 Tiện nghi bát tiểu việc ngoài đổng nhung.
2455 Biết Từ là đấng anh hùng,
2456 Biết nàng cũng dự quân trung luận bàn.
2457 Đóng quân làm chước chiêu an,
2458 Ngọc vàng gấm vóc sai quan thuyết hàng.
2459 Lại riêng một lễ với nàng,
2460 Hai tên thể nữ ngọc vàng nghìn cân.
2461 Tin vào gởi trước trung quân,
2462 Từ công riêng hãy mười phân hồ đồ.
2463 Một tay gây dựng cơ đồ,
2464 Bấy lâu bể Sở sông Ngô tung hoành!
2465 Bó thân về với triều đình,
2466 Hàng thần lơ láo phận mình ra đâu?
2467 Áo xiêm ràng buộc lấy nhau,
2468 Vào luồn ra cúi công hầu mà chi?
2469 Sao bằng riêng một biên thùy,
2470 Sức này đã dễ làm gì được nhau?
2471 Chọc trời quấy nước mặc dầu,
2472 Dọc ngang nào biết trên đầu có ai?
2473 Nàng thì thật dạ tin người,
2474 Lễ nhiều nói ngọt nghe lời dễ xiêu.
2475 Nghĩ mình mặt nước cánh bèo,
2476 Đã nhiều lưu lạc lại nhiều gian truân.
2477 Bằng nay chịu tiếng vương thần,
2478 Thênh thênh đường cái thanh vân hẹp gì!
2479 Công tư vẹn cả hai bề,
2480 Dần dà rồi sẽ liệu về cố hương.
2481 Cũng ngôi mệnh phụ đường đường,
2482 Nở nang mày mặt rỡ ràng mẹ cha.
2483 Trên vì nước dưới vì nhà,
2484 Một là đắc hiếu hai là đắc trung.
2485 Chẳng hơn chiếc bách giữa dòng,
2486 E dè sóng vỗ hãi hùng nước sa.
2487 Nhân khi bàn bạc gần xa,
2488 Thừa cơ nàng mới bàn ra nói vào.
2489 Rằng: "Trong Thánh trạch dồi dào,
2490 "Tưới ra đã khắp thấm vào đã sâu.
2491 "Bình thành công đức bấy lâu,
2492 "Ai ai cũng đội trên đầu biết bao.
2493 "Ngẫm từ dấy việc binh đao,
2494 "Đống xương Vô định đã cao bằng đầu.
2495 "Làm chi để tiếng về sau,
2496 "Nghìn năm ai có khen đâu Hoàng Sào!
2497 "Sao bằng lộc trọng quyền cao,
2498 "Công danh ai dứt lối nào cho qua?"
2499 Nghe lời nàng nói mặn mà,
2500 Thế công Từ mới trở ra thế hàng.
2501 Chỉnh nghi tiếp sứ vội vàng,
2502 Hẹn kỳ thúc giáp quyết đường giải binh.
2503 Tin lời thành hạ yêu minh,
2504 Ngọn cờ ngơ ngác trống canh trễ tràng.
2505 Việc binh bỏ chẳng giữ giàng,
2506 Vương sư dòm đã tỏ tường thực hư.
2507 Hồ công quyết kế thừa cơ,
2508 Lễ tiên binh hậu khắc cờ tập công.
2509 Kéo cờ chiêu phủ tiên phong,
2510 Lễ nghi dàn trước vác đòng phục sau.
2511 Từ công hờ hững biết đâu,
2512 Đại quan lễ phục ra đầu cửa viên.
2513 Hồ công ám hiệu trận tiền,
2514 Ba bề phát súng bốn bên kéo cờ.
2515 Đang khi bất ý chẳng ngờ,
2516 Hùm thiêng khi đã sa cơ cũng hèn!
2517 Tử sinh liều giữa trận tiền,
2518 Dạn dầy cho biết gan liền tướng quân!
2519 Khí thiên khi đã về thần,
2520 Nhơn nhơn còn đứng chôn chân giữa vòng!
2521 Trơ như đá vững như đồng,
2522 Ai lay chẳng chuyển ai rung chẳng dời.
2523 Quan quân truy sát đuổi dài.
2524 Ù ù sát khí ngất trời ai đang.
2525 Trong hào ngoài lũy tan hoang,
2526 Loạn quân vừa dắt tay nàng đến nơi.
2527 Trong vòng tên đá bời bời,
2528 Thấy Từ còn đứng giữa trời trơ trơ.
2529 Khóc rằng: "Trí dũng có thừa,
2530 "Bởi nghe lời thiếp nên cơ hội này!
2531 "Mặt nào trông thấy nhau đây?
2532 "Thà liều sống thác một ngày với nhau!"
2533 Dòng thu như dội cơn sầu,
2534 Dứt lời nàng cũng gieo đầu một bên.
2535 La thay oan khí tương triền!
2536 Nàng vừa phục xuống Từ liền ngã ra.
2537 Quan quân kẻ lại người qua,
2538 Xót nàng sẽ lại vực ra dần dần.
2539 Đem vào đến trước trung quân,
2540 Hồ công thấy mặt ân cần hỏi han.
2541 Rằng: "Nàng chút phận hồng nhan,
2542 "Gặp cơn binh cách nhiều nàn cũng thương!
2543 "Đã hay thành toán miếu đường,
2544 "Giúp công cũng có lời nàng mới nên.
2545 "Bây giờ sự đã vẹn tuyền,
2546 "Mặc lòng nghĩ lấy muốn xin bề nào?"
2547 Nàng càng giọt ngọc tuôn dào,
2548 Ngập ngừng mới gởi thấp cao sự lòng.
2549 Rằng: "Từ là đấng anh hùng,
2550 "Dọc ngang trời rộng vẫy vùng bể khơi!
2551 "Tin tôi nên quá nghe lời,
2552 "Đem thân bách chiến làm tôi triều đình.
2553 "Ngỡ là phu quý phụ vinh,
2554 "Ai ngờ một phút tan tành thịt xương!
2555 "Năm năm trời bể ngang tàng,
2556 "Dấn mình đi bỏ chiến trường như không.
2557 "Khéo khuyên kể lấy làm công,
2558 "Kể bao nhiêu lại đau lòng bấy nhiêu!
2559 "Xét mình công ít tội nhiều,
2560 "Sống thừa tôi đã nên liều mình tôi!
2561 "Xin cho tiện thổ một doi,
2562 "Gọi là đắp điếm cho người tử sinh."
2563 Hồ công nghe nói thương tình,
2564 Truyền cho cảo táng di hình bên sông.
2565 Trong quân mở tiệc hạ công,
2566 Xôn xao tơ trúc hội đồng quân quan.
2567 Bắt nàng thị yến dưới màn,
2568 Dở say lại ép cung đàn nhặt tâu.
2569 Một cung gió thảm mưa sầu,
2570 Bốn dây nhỏ máu năm đầu ngón tay!
2571 Ve ngâm vượn hót nào tày,
2572 Lọt tai Hồ cũng nhăn mày rơi châu.
2573 Hỏi rằng: "Này khúc ở đâu?
2574 "Nghe ra muôn oán nghìn sầu lắm thay!"
2575 Thưa rằng: "Bạc mệnh khúc này,
2576 "Phổ vào đàn ấy những ngày còn thơ.
2577 "Cung cầm lựa những ngày xưa,
2578 "Mà gương bạc mệnh bây giờ là đây!"
2579 Nghe càng đắm ngắm càng say,
2580 Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình!
2581 Dạy rằng: "Hương lửa ba sinh,
2582 "Dây loan xin nối cầm lành cho ai."
2583 Thưa rằng: "Chút phận lạc loài,
2584 "Trong mình nghĩ đã có người thác oan.
2585 "Còn chi nữa cánh hoa tàn,
2586 "Tơ lòng đã dứt dây đàn Tiểu Lân.
2587 "Rộng thương còn mảnh hồng quần,
2588 "Hơi tàn được thấy gốc phần là may!"
2589 Hạ công chén đã quá say,
2590 Hồ công đến lúc rạng ngày nhớ ra.
2591 Nghĩ mình phương diện quốc gia,
2592 Quan trên nhắm xuống người ta trông vào.
2593 Phải tuồng trăng gió hay sao,
2594 Sự này biết tính thế nào được đây?
2595 Công nha vừa buổi sáng ngày,
2596 Quyết tình Hồ mới đoán ngay một bài.
2597 Lệnh quan ai dám cãi lời,
2598 Ép tình mới gán cho người thổ quan.
2599 Ông tơ thực khéo đa đoan!
2600 Xe tơ sao khéo vơ quàng vơ xiên?
2601 Kiệu hoa áp thẳng xuống thuyền,
2602 Lá màn rủ thấp ngọn đèn khêu cao.
2603 Nàng càng ủ liễu phai đào,
2604 Trăm phần nào có phần nào phần tươi?
2605 Đành thân cát lấp sóng vùi,
2606 Cướp công cha mẹ thiệt đời thông minh!
2607 Chân trời mặt bể lênh đênh,
2608 Nắm xương biết gởi tử sinh chốn nàỏ
2609 Duyên đâu ai dứt tơ đào,
2610 Nợ đâu ai đã dắt vào tận tay!
2611 Thân sao thân đến thế này?
2612 Còn ngày nào cũng dư ngày ấy thôi!
2613 Đã không biết sống là vui,
2614 Tấm thân nào biết thiệt thòi là thương!
2615 Một mình cay đắng trăm đường,
2616 Thôi thì nát ngọc tan vàng thì thôi!
2617 Mảnh trăng đã gác non đoài,
2618 Một mình luống những đứng ngồi chưa xong.
2619 Triều đâu nổi tiếng đùng đùng,
2620 Hỏi ra mới biết rằng sông Tiền đường.
2621 Nhớ lời thần mộng rõ ràng,
2622 Này thôi hết kiếp đoạn trường là đây!
2623 "Đạm Tiên nàng nhé có hay!
2624 "Hẹn ta thì đợi dưới này rước ta."
2625 Dưới đèn sẵn bức tiên hoa,
2626 Một thiên tuyệt bút gọi là để sau.
2627 Cửa bồng vội mở rèm châu,
2628 Trời cao sông rộng một màu bao la.
2629 Rằng: "Từ công hậu đãi ta,
2630 "Chút vì việc nước mà ra phụ lòng.
2631 "Giết chồng mà lại lấy chồng,
2632 "Mặt nào còn đứng ở trong cõi đời?
2633 "Thôi thì một thác cho rồi,
2634 "Tấm lòng phó mặc trên trời dưới sông!"
2635 Trông vời con nước mênh mông,
2636 Đem mình gieo xuống giữa dòng trường giang.
2637 Thổ quan theo vớt vội vàng,
2638 Thì đà đắm ngọc chìm hương mất rồi!
2639 Thương thay cũng một kiếp người,
2640 Hại thay mang lấy sắc tài làm chi!
2641 Những là oan khổ lưu ly,
2642 Chờ cho hết kiếp còn gì là thân!
2643 Mười lăm năm bấy nhiêu lần,
2644 Làm gương cho khách hồng quần thử soi!
2645 Đời người đến thế thì thôi,
2646 Trong cơ âm cực dương hồi khốn hay.
2647 Mấy người hiếu nghĩa xưa nay,
2648 Trời làm chi đến lâu ngày càng thương!
2649 Giác Duyên từ tiết giã màng,
2650 Đeo bầu quảy níp rộng đường vân du.
2651 Gặp bà Tam Hợp đạo cô,
2652 Thong dong hỏi hết nhỏ to sự nàng:
2653 "Người sao hiếu nghĩa đủ đường,
2654 "Kiếp sao rặt những đoạn trường thế thôi?"
2655 Sư rằng: "Phúc họa đạo trời,
2656 "Cỗi nguồn cũng ở lòng người mà ra.
2657 "Có trời mà cũng tại ta,
2658 "Tu là cỗi phúc tình là dây oan.
2659 "Thúy Kiều sắo sảo khôn ngoan,
2660 "Vô duyên là phận hồng nhan đã đành,
2661 "Lại mang lấy một chữ tình,
2662 "Khư khư mình buộc lấy mình vào trong.
2663 "Vậy nên những chốn thong dong,
2664 "ở không yên ổn ngồi không vững vàng.
2665 "Ma đưa lối quỶ đem đường,
2666 "Lại tìm những chốn đoạn trường mà đi.
2667 "Hết nạn ấy đến nạn kia,
2668 "Thanh lâu hai lượt thanh y hai lần.
2669 "Trong vòng giáo dựng gươm trần,
2670 "Kề răng hùm sói gởi thân tôi đòi.
2671 "Giữa dòng nước dẫy sóng dồi,
2672 "Trước hàm rồng cá gieo mồi vắng tanh.
2673 "Oan kia theo mãi với tình,
2674 "Một mình mình biết một mình mình hay.
2675 "Làm cho sống đọa thác đầy,
2676 "Đoạn trường cho hết kiếp này mới thôi!"
2677 Giác Duyên nghe nói rụng rời:
2678 "Một đời nàng nhé thương ôi còn gì!"
2679 Sư rằng: "Song chẳng hề chi,
2680 "Nghiệp duyên cân lại nhắc đi còn nhiều.
2681 "Xét trong tội nghiệp Thúy Kiều,
2682 "Mắc điều tình ái khỏi điều tà dâm,
2683 "Lấy tình thâm trả nghĩa thâm,
2684 "Bán mình đã động hiếu tâm đến trời!
2685 "Hại một người cứu muôn người,
2686 "Biết đường khinh trọng biết lời phải chăng.
2687 "Thửa công đức ấy ai bằng?
2688 "Túc khiên đã rửa lâng lâng sạch rồi!
2689 "Khi nên trời cũng chiều người,
2690 "Nhẹ nhàng nợ trước đền bồi duyên sau.
2691 "Giác Duyên dù nhớ nghĩa nhau,
2692 "Tiền đường thả một bè lau rước người.
2693 "Trước sau cho vẹn một lời,
2694 "Duyên ta mà cũng phúc trời chi không!"
2695 Giác Duyên nghe nói mừng lòng,
2696 Lân la tìm thú bên sông Tiền đường,
2697 Đánh tranh chụm nóc thảo đường,
2698 Một gian nước biếc mây vàng chia đôi.
2699 Thuê năm ngư phủ hai người,
2700 Đóng thuyền chực bến kết chài giăng sông.
2701 Một lòng chẳng quảng mấy công,
2702 Khéo thay gặp gỡ cũng trong chuyển vần!
2703 Kiều từ gieo xuống duềnh ngân,
2704 Nước xuôi bỗng đã trôi dần tận nơi.
2705 Ngư ông kéo lưới vớt người,
2706 Ngẫm lời Tam Hợp rõ mười chẳng ngoa!
2707 Trên mui lướt mướt áo là,
2708 Tuy dầm hơi nước chưa lòa bóng gương.
2709 Giác Duyên nhận thật mặt nàng,
2710 Nàng còn thiêm thiếp giấc vàng chưa phai.
2711 Mơ màng phách quế hồn mai,
2712 Đạm Tiên thoắt đã thấy người ngày xưa.
2713 Rằng: "Tôi đã có lòng chờ,
2714 "Mất công mười mấy năm thừa ở đây.
2715 "Chị sao phận mỏng phúc dày,
2716 "Kiếp xưa đã vậy lòng này dễ ai!
2717 "Tâm thành đã thấu đến trời,
2718 "Bán mình là hiếu cứu người là nhân.
2719 "Một niềm vì nước vì dân,
2720 "Âm công cất một đồng cân đã già!
2721 "Đoạn trường sổ rút tên ra,
2722 "Đoạn trường thơ phải đưa mà trả nhau.
2723 "Còn nhiều hưởng thụ về lâu,
2724 "Duyên xưa tròn trặn phúc sau dồi dào!"
2725 Nàng nghe ngơ ngẩn biết sao,
2726 Trạc Tuyền! nghe tiếng gọi vào bên tai.
2727 Giật mình thoắt tỉnh giấc mai,
2728 Bâng khuâng nào đã biết ai mà nhìn.
2729 Trong thuyền nào thấy Đạm Tiên,
2730 Bên mình chỉ thấy Giác Duyên ngồi kề.
2731 Thấy nhau mừng rỡ trăm bề,
2732 Dọn thuyền mới rước nàng về thảo lư.
2733 Một nhà chung chạ sớm trưa,
2734 Gió trăng mát mặt muối dưa chay lòng.
2735 Bốn bề bát ngát mênh mông,
2736 Triều dâng hôm sớm mây lồng trước sau.
2737 Nạn xưa trút sạch lầu lầu,
2738 Duyên xưa chưa dễ biết đâu chốn này.
2739 Nỗi nàng tai nạn đã đầy,
2740 Nỗi chàng Kim Trọng bấy chầy mới thương.
2741 Từ ngày muôn dặm phù tang,
2742 Nửa năm ở đất Liêu dương lại nhà.
2743 Vội sang vườn Thúy dò la,
2744 Nhìn xem phong cảnh nay đà khác xưa.
2745 Đầy vườn cỏ mọc lau thưa,
2746 Song trăng quạnh quẽ vách mưa rã rời.
2747 Trước sau nào thấy bóng người,
2748 Hoa đào năm ngoái còn cười gió đông.
2749 Xập xè én liệng lầu không,
2750 Cỏ lan mặt đất rêu phong dấu giày.
2751 Cuối tường gai góc mọc đầy,
2752 Đi về này những lối này năm xưa.
2753 Chung quanh lặng ngắt như tờ,
2754 Nỗi niềm tâm sự bây giờ hỏi ai?
2755 Láng giềng có kẻ sang chơi,
2756 Lân la sẽ hỏi một hai sự tình.
2757 Hỏi ông ông mắc tụng đình,
2758 Hỏi nàng nàng đã bán mình chuộc cha.
2759 Hỏi nhà nhà đã dời xa,
2760 Hỏi chàng Vương với cùng là Thúy Vân.
2761 Đều là sa sút khó khăn,
2762 May thuê viết mướn kiếm ăn lần hồi.
2763 Điều đâu sét đánh lưng trời,
2764 Thoắt nghe chàng thoắt rụng rời xiết bao!
2765 Vội han di trú nơi cao,
2766 Đánh đường chàng mới tìm vào tận nơi.
2767 Nhà tranh vách đất tả tơi,
2768 Lau treo rèm nát trúc cài phên thưa.
2769 Một sân đất cỏ dầm mưa,
2770 Càng cao ngán nỗi càng ngơ ngẩn đường!
2771 Đánh liều lên tiếng ngoài tường,
2772 Chàng Vương nghe tiếng vội vàng chạy ra.
2773 Dắt tay vội rước vào nhà,
2774 Mái sau viên ngoại ông bà ra ngay.
2775 Khóc than kể hết niềm tây:
2776 "Chàng ôi biết nỗi nước này cho chưa?
2777 "Kiều nhi phận mỏng như tờ,
2778 "Một lời đã lỗi tóc tơ với chàng!
2779 "Gặp cơn gia biến lạ dường,
2780 "Bán mình nó phải tìm đường cứu cha.
2781 "Dùng dằng khi bước chân ra,
2782 "Cực trăm nghìn nỗi dặn ba bốn lần.
2783 "Trót lời nặng với lang quân,
2784 Mượn con em nó Thúy Vân thay lời.
2785 "Gọi là trả chút nghĩa người,
2786 "Sầu này dằng dặc muôn đời chưa quên!
2787 "Kiếp này duyên đã phụ duyên,
2788 "Dạ đài còn biết sẽ đền lai sinh.
2789 "Mấy lời ký chú đinh ninh,
2790 "Ghi lòng để dạ cất mình ra đi.
2791 "Phận sao bạc bấy Kiều nhi!
2792 "Chàng Kim về đó con thì đi đâu? "
2793 Ông bà càng nói càng đau,
2794 Chàng càng nghe nói càng dàu như dưa.
2795 Vật mình vẫy gió tuôn mưa,
2796 Dầm dề giọt ngọc thẫn thờ hồn mai!
2797 Đau đòi đoạn ngất đòi thôi,
2798 Tỉnh ra lại khóc khóc rồi lại mê.
2799 Thấy chàng đau nỗi biệt ly,
2800 Nhận ngừng ông mới vỗ về giải khuyên:
2801 "Bây giờ ván đã đóng thuyền,
2802 "Đã đành phận bạc khôn đền tình chung!
2803 "Quá thương chút nghĩa đèo bòng,
2804 "Nghìn vàng thân ấy dễ hòng bỏ sao?"
2805 Dỗ dành khuyên giải trăm chiều,
2806 Lửa phiền càng dập càng khêu mối phiền.
2807 Thề xưa giở đến kim hoàn,
2808 Của xưa lại giở đến đàn với hương.
2809 Sinh càng trông thấy càng thương.
2810 Gan càng tức tối ruột càng xót xa.
2811 Rằng: "Tôi trót quá chân ra,
2812 "Để cho đến nỗi trôi hoa dạt bèo.
2813 "Cùng nhau thề thốt đã nhiều,
2814 "Những điều vàng đá phải điều nói không!
2815 "Chưa chăn gối cũng vợ chồng,
2816 "Lòng nào mà nỡ dứt lòng cho đang?
2817 "Bao nhiêu của mấy ngày đàng,
2818 "Còn tôi tôi một gặp nàng mới thôi!"
2819 Nỗi thương nói chẳng hết lời,
2820 Tạ từ sinh mới sụt sùi trở ra.
2821 Vội về sửa chốn vườn hoa,
2822 Rước mời viên ngoại ông bà cùng sang.
2823 Thần hôn chăm chút lễ thường,
2824 Dưỡng thân thay tấm lòng nàng ngày xưa.
2825 Đinh ninh mài lệ chép thơ,
2826 Cắt người tìm tõi đưa tờ nhắn nhe.
2827 Biết bao công mướn của thuê,
2828 Lâm thanh mấy độ đi về dặm khơi.
2829 Người một nơi hỏi một nơi,
2830 Mênh mông nào biết bể trời nơi nao?
2831 Sinh càng thảm thiết khát khao,
2832 Như nung gan sắt như bào lòng son.
2833 Ruột tằm ngày một héo don,
2834 Tuyết sương ngày một hao mòn hình ve.
2835 Thẩn thờ lúc tỉnh lúc mê,
2836 Máu theo nước mắt hồn lìa chiêm bao.
2837 Xuân huyên lo sợ biết bao,
2838 Quá ra khi đến thế nào mà hay!
2839 Vội vàng sắm sửa chọn ngày,
2840 Duyên Vân sớm đã se dây cho chàng.
2841 Người yểu điệu kẻ văn chương,
2842 Trai tài gái sắc xuân đương vừa thì,
2843 Tuy rằng vui chữ vu quy,
2844 Vui nào đã cất sầu kia được nào!
2845 Khi ăn ở lúc ra vào,
2846 Càng âu duyên mới càng dào tình xưa.
2847 Nỗi nàng nhớ đến bao giờ,
2848 Tuôn châu đòi trận vò tơ trăm vòng.
2849 Có khi vắng vẻ thư phòng,
2850 Đốt lò hương giở phím đồng ngày xưa.
2851 Bẻ bai rủ rỉ tiếng tơ,
2852 Trầm bay nhạt khói gió đưa lay rèm.
2853 Dường như bên nóc bên thềm,
2854 Tiếng kiều đồng vọng bóng xiêm mơ màng,
2855 Bởi lòng tạc đá ghi vàng,
2856 Tưởng nàng nên lại thấy nàng về đây.
2857 Những là phiền muộn đêm ngày,
2858 Xuân thu biết đã đổi thay mấy lần?
2859 Chế khoa gặp hội trường văn.
2860 Vương Kim cùng chiếm bảng xuân một ngày.
2861 Cửa trời rộng mở đường mây,
2862 Hoa chào ngỏ hạnh hương bay dặm phần.
2863 Chàng Vương nhớ đến xa gần,
2864 Sang nhà Chung lão tạ ân chu tuyền.
2865 Tình xưa ân trả nghĩa đền,
2866 Gia thân lại mới kết duyên Châu Trần.
2867 Kim từ nhẹ bước thanh vân,
2868 Nỗi nàng càng nghĩ xa gần càng thương.
2869 Ấy ai dặn ngọc thề vàng,
2870 Bây giờ kim mã ngọc đường với ai?
2871 Ngọn bèo chân sóng lạc loài,
2872 Nghĩ mình vinh hiển thương người lưu ly.
2873 Vâng ra ngoại nhậm Lâm truy,
2874 Quan sơn nghìn dặm thê nhi một đoàn.
2875 Cầm đường ngày tháng thanh nhàn,
2876 Sớm khuya tiếng hạc tiếng đàn tiêu dao.
2877 Phòng xuân trướng rủ hoa đào,
2878 Nàng Vân nằm bỗng chiêm bao thấy nàng.
2879 Tỉnh ra mới rỉ cùng chàng,
2880 Nghe lời chàng cũng hai đường tin nghi.
2881 Nọ Lâm thanh với Lâm truy,
2882 Khác nhau một chữ hoặc khi có lầm.
2883 Trong cơ thanh khí tương tầm,
2884 ở đây hoặc có giai âm chăng là?
2885 Thăng đường chàng mới hỏi tra,
2886 Họ Đô có kẻ lại già thưa lên:
2887 "Sự này đã ngoại mười niên,
2888 "Tôi đà biết mặt biết tên rành rành.
2889 "Tú bà cùng Mã Giám sinh,
2890 "Đi mua người ở Bắc kinh đưa về.
2891 "Thúy Kiều tài sắc ai bì,
2892 "Có nghề đàn lại đủ nghề văn thơ.
2893 "Kiên trinh chẳng phải gan vừa,
2894 "Liều mình thế ấy phải lừa thế kia.
2895 "Phong trần chịu đã ê chề,
2896 "Tơ duyên sau lại xe về Thúc lang.
2897 "Phải tay vợ cả phũ phàng,
2898 "Bắt về Vô tích toan đường bẻ hoa.
2899 "Bực mình nàng phải trốn ra,
2900 "Chẳng may lại gặp một nhà Bạc kia.
2901 "Thoắt buôn về thoắt bán đi,
2902 "Mây trôi bèo nổi thiếu gì là nơi!
2903 "Bỗng đâu lại gặp một người,
2904 "Hơn đời trí dũng nghiêng trời uy linh.
2905 "Trong tay mười vạn tinh binh,
2906 "Kéo về đóng chật một thành Lâm truy.
2907 "Tóc tơ các tích mọi khi,
2908 "Oán thì trả oán ân thì trả ân.
2909 "Đã nên có nghĩa có nhân,
2910 "Trước sau trọn vẹn xa gần ngợi khen.
2911 "Chưa từng được họ được tên,
2912 "Sự này hỏi Thúc sinh viên mới tường."
2913 Nghe lời Đô nói rõ ràng,
2914 Tức thì đưa thiếp mời chàng Thúc sinh.
2915 Nỗi nàng hỏi hết phân minh,
2916 Chồng con đâu tá tính danh là gì?
2917 Thúc rằng: "Gặp lúc lưu ly,
2918 "Trong quân tôi hỏi thiếu gì tóc tơ.
2919 "Đại vương tên Hải họ Từ,
2920 "Đánh quen trăm trận sức dư muôn ngườị
2921 "Gặp nàng khi ở châu Thai,
2922 "Lạ gì quốc sắc thiên tài phải duyên.
2923 "Vẫy vùng trong bấy nhiêu niên,
2924 "Làm nên động địa kinh thiên đùng đùng.
2925 "Đại quân đồn đóng cõi đông,
2926 "Về sau chẳng biết vân mồng làm sao."
2927 Nghe tường ngành ngọn tiêu hao,
2928 Lòng riêng chàng luống lao đao thẫn thờ.
2929 Xót thay chiếc lá bơ vơ,
2930 Kiếp trần biết giũ bao giờ cho xong?
2931 Hoa trôi nước chảy xuôi dòng,
2932 Xót thân chìm nỗi đau lòng hợp tan!
2933 Lời xưa đã lỗi muôn vàn,
2934 Mảnh hương còn đó phím đàn còn đây,
2935 Đàn cầm khéo ngẩn ngơ dây,
2936 Lửa hương biết có kiếp này nữa thôi?
2937 Bình bồng còn chút xa xôi,
2938 Đỉnh chung sao nỡ ăn ngồi cho an!
2939 Rắp mong treo ấn từ quan,
2940 Mấy sông cũng lội mấy ngàn cũng pha.
2941 Dấn mình trong án can qua,
2942 Vào sinh ra tử họa là thấy nhau.
2943 Nghĩ điều trời thẳm vực sâu,
2944 Bóng chim tăm cá biết đâu mà nhìn!
2945 Những là nấn ná đợi tin,
2946 Nắng mưa biết đã mấy phen đổi dờỉ
2947 Năm mây bỗng thấy chiếu trời,
2948 Khâm ban sắc chỉ đến nơi rành rành.
2949 Kim thì cải nhậm Nam bình,
2950 Chàng Vương cũng cải nhậm thành Phú dương.
2951 Sắm xanh xe ngựa vội vàng,
2952 Hai nhà cùng thuận một đường phó quan.
2953 Xảy nghe thế giặc đã tan,
2954 Sóng êm Phúc kiến lửa tàn Chiếc giang.
2955 Được tin Kim mới rủ Vương,
2956 Tiện đường cùng lại tìm nàng sau xưa.
2957 Hàng châu đến đó bây giờ,
2958 Thật tin hỏi được tóc tơ rành rành.
2959 Rằng: "Ngày hôm nọ giao binh,
2960 "Thất cơ Từ đã thu linh trận tiền.
2961 "Nàng Kiều công cả chẳng đền,
2962 "Lệnh quan lại bắt ép duyên thổ tù.
2963 "Nàng đà gieo ngọc trầm châu,
2964 "Sông Tiền đường đó ấy mồ hồng nhan!"
2965 Thương ôi! không hợp mà tan,
2966 Một nhà vinh hiển riêng oan một nàng!
2967 Chiêu hồn thiết vị lễ thường,
2968 Giải oan lập một đàn tràng bên sông.
2969 Ngọn triều non bạc trùng trùng,
2970 Vời trông còn tưởng cánh hồng lúc gieo.
2971 Tình thâm bể thảm lạ điều,
2972 Nào hồn tinh vệ biết theo chốn nào?
2973 Cơ duyên đâu bỗng lạ sao,
2974 Giác Duyên đâu bỗng tìm vào đến nơi.
2975 Trông lên linh vị chữ bài,
2976 Thất kinh mới hỏi: "Những người đâu ta?
2977 "Với nàng thân thích gần xa,
2978 "Người còn sao bỗng làm ma khóc người?"
2979 Nghe tin nhơ nhác rụng rời,
2980 Xúm quanh kể lể rộn lời hỏi tra:
2981 "Này chồng này mẹ này cha,
2982 "Này là em ruột này là em dâu.
2983 "Thật tin nghe đã bấy lâu,
2984 "Pháp sư dạy thế sự đâu lạ dường!"
2985 Sư rằng: "Nhân quả với nàng,
2986 "Lâm truy buổi trước Tiền đường buổi sau.
2987 "Khi nàng gieo ngọc trầm châu,
2988 "Đón nhau tôi đã gặp nhau rước về,
2989 "Cùng nhau nương cửa bồ đề,
2990 "Thảo am đó cũng gần kề chẳng xa.
2991 "Phật tiền ngày bạc lân la,
2992 "Đăm đăm nàng cũng nhớ nhà khôn khuây."
2993 Nghe tin nở mặt nở mày,
2994 Mừng nào lại quá mừng này nữa chăng?
2995 Từ phen chiếc lá lìa rừng,
2996 Thăm tìm luống những liệu chừng nước mây.
2997 Rõ ràng hoa rụng hương bay,
2998 Kiếp sau họa thấy kiếp này hẳn thôi.
2999 Minh dương đôi ngả chắc rồi,
3000 Cõi trần mà lại thấy người cửu nguyên!
3001 Cùng nhau lạy tạ Giác Duyên,
3002 Bộ hành một lũ theo liền một khi.
3003 Bẻ lau vạch cỏ tìm đi,
3004 Tình thâm luống hãy hồ nghi bảy phần.
3005 Quanh co theo dải giang tân,
3006 Khỏi rừng lau đã tới sân Phật đường.
3007 Giác Duyên lên tiếng gọi nàng,
3008 Phòng trong vội dạo sen vàng bước ra.
3009 Trông xem đủ mặt một nhà:
3010 Xuân già còn trẻ huyên già còn tươi.
3011 Hai em phương trưởng hòa hai,
3012 Nọ chàng Kim đó là người ngày xưa!
3013 Tưởng bây giờ là bao giờ,
3014 Rõ ràng mở mắt còn ngờ chiêm bao!
3015 Giọt châu thánh thót quẹn bào,
3016 Mừng mừng tủi tủi xiết bao là tình!
3017 Huyên già dưới gối gieo mình,
3018 Khóc than mình kể sự tình đầu đuôi:
3019 "Từ con lưu lạc quê người,
3020 "Bèo trôi sóng vỗ chốc mười lăm năm!
3021 "Tính rằng sông nước cát lầm,
3022 "Kiếp này ai lại còn cầm gặp đây!"
3023 Ông bà trông mặt cầm tay,
3024 Dung quang chẳng khác chi ngày bước ra.
3025 Bấy chầy dãi nguyệt dầu hoa,
3026 Mười phần xuân có gầy ba bốn phần.
3027 Nỗi mừng biết lấy chi cân?
3028 Lời tan hợp chuyện xa gần thiếu đâu!
3029 Hai em hỏi trước han sau,
3030 Đứng trông chàng cũng trở sầu làm tươi.
3031 Quây nhau lạy trước Phật đài,
3032 Tái sinh trần tạ lòng người từ bi.
3033 Kiệu hoa giục giã tức thì,
3034 Vương ông dạy rước cùng về một nơi.
3035 Nàng rằng: "Chút phận hoa rơi,
3036 "Nửa đời nếm trải mọi mùi đắng cay.
3037 "Tính rằng mặt nước chân mây,
3038 "Lòng nào còn tưởng có rày nữa không?
3039 "Được rày tái thế tương phùng.
3040 "Khát khao đã thỏa tấm lòng lâu nay!
3041 "Đã đem mình bỏ am mây,
3042 "Tuổi này gởi với cỏ cây cũng vừạ
3043 "Mùi thiền đã bén muối dưa,
3044 "Màu thiền ăn mặc đã ưa nâu sồng.
3045 "Sự đời đã tắt lửa lòng,
3046 "Còn chen vào chốn bụi hồng làm chi!
3047 "Dở dang nào có hay gì,
3048 "Đã tu tu trót quá thì thì thôi!
3049 "Trùng sinh ân nặng bể trời,
3050 "Lòng nào nỡ dứt nghĩa người ra đi?"
3051 Ông rằng: "Bỉ thử nhất thì,
3052 "Tu hành thì cũng phải khi tòng quyền.
3053 "Phải điều cầu Phật cầu Tiên,
3054 "Tình kia hiếu nọ ai đền cho đây?
3055 "Độ sinh nhờ đức cao dày,
3056 "Lập am rồi sẽ rước thầy ở chung."
3057 Nghe lời nàng phải chiều lòng,
3058 Giã sư giã cảnh đều cùng bước ra.
3059 Một nhà về đến quan nha,
3060 Đoàn viên vội mở tiệc hoa vui vầỴ
3061 Tàng tàng chén cúc dở say,
3062 Đứng lên Vân mới giãi bày một hai.
3063 Rằng: "Trong tác hợp cơ trời.
3064 "Hai bên gặp gỡ một lời kết giao.
3065 "Gặp cơn bình địa ba đào,
3066 "Vậy đem duyên chị buộc vào cho em.
3067 "Cũng là phận cải duyên kim,
3068 "Cũng là máu chảy ruột mềm chớ sao?
3069 "Những là rày ước mai ao,
3070 "Mười lăm năm ấy biết bao nhiêu tình!
3071 "Bây giờ gương vỡ lại lành,
3072 "Khuôn thiêng lừa lọc đã đành có nơi.
3073 "Còn duyên may lại còn người,
3074 "Còn vầng trăng bạc còn lời nguyền xưa.
3075 "Quả mai ba bảy dương vừa,
3076 "Đào non sớm liệu xe tơ kịp thì."
3077 Dứt lời nàng vội gạt đi:
3078 "Sự muôn năm cũ kể chi bây giờ?
3079 "Một lời tuy có ước xưa,
3080 "Xét mình dãi gió dầu mưa đã nhiều.
3081 "Nói càng hổ thẹn trăm chiều,
3082 "Thà cho ngọn nước thủy triều chảy xuôi!"
3083 Chàng rằng: "Nói cũng lạ đời,
3084 "Dẫu lòng kia vậy còn lời ấy sao?
3085 "Một lời đã trót thâm giao,
3086 "Dưới dày có đất trên cao có trời!
3087 "Dẫu rằng vật đổi sao dời,
3088 "Tử sinh cũng giữ lấy lời tử sinh!
3089 "Duyên kia có phụ chi tình,
3090 "Mà toan sẻ gánh chung tình làm hai?"
3091 Nàng rằng: "Gia thất duyên hài,
3092 "Chút lòng ân ái ai ai cũng lòng.
3093 "Nghĩ rằng trong đạo vợ chồng,
3094 "Hoa thơm phong nhị trăng vòng tròn gương.
3095 "Chữ trinh đáng giá nghìn vàng,
3096 "Đuốc hoa chẳng thẹn với chàng mai xưa.
3097 "Thiếp từ ngộ biến đến giờ.
3098 "Ong qua bướm lại đã thừa xấu xa.
3099 "Bấy chầy gió táp mưa sa.
3100 "Mấy trăng cũng khuyết mấy hoa cũng tàn.
3101 "Còn chi là cái hồng nhan,
3102 "Đã xong thân thế còn toan nỗi nào?
3103 "Nghĩ mình chẳng hổ mình sao,
3104 "Dám đem trần cấu dự vào bố kinh!
3105 "Đã hay chàng nặng vì tình,
3106 "Trông hoa đèn chẳng thẹn mình lắm ru!
3107 "Từ rày khép cửa phòng thu,
3108 "Chẳng tu thì cũng như tu mới là!
3109 "Chàng dù nghĩ đến tình xa,
3110 "Đem tình cầm sắt đổi ra cầm cờ.
3111 "Nói chi kết tóc xe tơ,
3112 "Đã buồn cả ruột mà dơ cả đời!"
3113 Chàng rằng: "Khéo nói nên lời,
3114 "Mà trong lẽ phải có người có ta!
3115 "Xưa nay trong đạo đàn bà,
3116 "Chữ trinh kia cũng có ba bảy đường,
3117 "Có khi biến có khi thường,
3118 "Có quyền nào phải một đường chấp kinh.
3119 "Như nàng lấy hiếu làm trinh,
3120 "Bụi nào cho đục được mình ấy vay?
3121 "Trời còn để có hôm nay,
3122 "Tan sương đầu ngõ vén mây giữa trời.
3123 "Hoa tàn mà lại thêm tươi,
3124 "Trăng tàn mà lại hơn mười rằm xưa.
3125 "Có điều chi nữa mà ngờ,
3126 "Khách qua đường để hững hờ chàng Tiêu!"
3127 Nghe chàng nói đã hết điều,
3128 Hai thân thì cũng quyết theo một bài.
3129 Hết lời khôn lẽ chối lời,
3130 Cúi đầu nàng những ngắn dài thở than.
3131 Nhà vừa mở tiệc đoàn viên,
3132 Hoa soi ngọn đuốc hồng chen bức là.
3133 Cùng nhau giao bái một nhà,
3134 Lễ đà đủ lễ đôi đà xứng đôi.
3135 Động phòng dìu dặt chén mồi,
3136 Bâng khuâng duyên mới ngậm ngùi tình xưa.
3137 Những từ sen ngó đào tơ,
3138 Mười lăm năm mới bây giờ là đây!
3139 Tình duyên ấy hợp tan này,
3140 Bi hoan mấy nỗi đêm chầy trăng cao.
3141 Canh khuya bức gấm rủ thao,
3142 Dưới đèn tỏ dạng má đào thêm xuân.
3143 Tình nhân lại gặp tình nhân,
3144 Hoa xưa ong cũ mấy phân chung tình.
3145 Nàng rằng: "Phận kiếp đã đành,
3146 "Có làm chi nữa cái mình bỏ đi!
3147 "Nghĩ chàng nghĩa cũ tình ghi,
3148 "Chiều lòng gọi có xướng tùy mảy may.
3149 "Riêng lòng đã thẹn lắm thay,
3150 "Cũng đà mặt dạn mày dày khó coi!
3151 "Những như âu yếm vành ngoài,
3152 "Còn toan mở mặt với người cho qua.
3153 "Lại như những thói người ta,
3154 "Vớt hương dưới đất bẻ hoa cuối mùa.
3155 "Khéo là giở nhuốc bày trò,
3156 "Còn tình đâu nữa là thù đấy thôi!
3157 "Người yêu ta xấu với người,
3158 "Yêu nhau thì lại bằng mười phụ nhau!
3159 "Cửa nhà dù tính về sau,
3160 "Thì còn em đó lọ cầu chị đây.
3161 "Chữ trinh còn một chút này,
3162 "Chẳng cầm cho vững lại giày cho tan!
3163 "Còn nhiều ân ái chan chan,
3164 "Hay gì vầy cánh hoa tàn mà chơi?"
3165 Chàng rằng: "Gắn bó một lời,
3166 "Bỗng không cá nước chim trời lỡ nhau.
3167 "Xót người lưu lạc bấy lâu,
3168 "Tưởng thề thốt nặng cũng đau đớn nhiều!
3169 "Thương nhau sinh tử đã liều,
3170 "Gặp nhau còn chút bấy nhiêu là tình.
3171 "Chừng xuân tơ liễu còn xanh,
3172 "Nghĩ rằng chưa thoát khỏi vành ái ân.
3173 "Gương trong chẳng chút bụi trần,
3174 "Một lời quyết hẳn muôn phần kính thêm!
3175 "Bấy lâu đáy bể mò kim,
3176 "Là nhiều vàng đá phải tìm trăng hoa?
3177 "Ai ngờ lại họp một nhà,
3178 "Lọ là chăn gối mới ra sắt cầm!"
3179 Nghe lời sửa áo cài trâm,
3180 Khấn đầu lạy tạ cao thâm nghìn trùng:
3181 "Thân tàn gạn đục khơi trong,
3182 "Là nhờ quân tử khác lòng người ta.
3183 "Mấy lời tâm phúc ruột rà,
3184 "Tương tri đường ấy mới là tương tri!
3185 "Chở che đùm bọc thiếu gì,
3186 "Trăm năm danh tiết cũng vì đêm nay!"
3187 Thoắt thôi tay lại cầm tay,
3188 Càng yêu vì nết càng say vì tình.
3189 Thêm nến giá nối hương bình,
3190 Cùng nhau lại chuốc chén quỳnh giao hoan.
3191 Tình xưa lai láng khôn hàn,
3192 Thong dong lại hỏi ngón đàn ngày xưa.
3193 Nàng rằng: "Vì mấy đường tơ,
3194 "Lầm người cho đến bây giờ mới thôi!
3195 "Ăn năn thì sự đã rồi!
3196 "Nể lòng người cũ vâng lời một phen."
3197 Phím đàn dìu dặt tay tiên,
3198 Khói trầm cao thấp tiếng huyền gần xa.
3199 Khúc đâu đầm ấm dương hòa,
3200 Ấy là hồ điệp hay là Trang sinh.
3201 Khúc đâu êm ái xuân tình,
3202 Ấy hồn Thục đế hay mình đỗ quyên?
3203 Trong sao châu nhỏ duềnh quyên,
3204 Ấm sao hạt ngọc Lam điền mới đông!
3205 Lọt tai nghe suốt năm cung,
3206 Tiếng nào là chẳng não nùng xôn xao.
3207 Chàng rằng: "Phổ ấy tay nào,
3208 "Xưa sao sầu thảm nay sao vui vầy?
3209 "Tẻ vui bởi tại lòng này,
3210 "Hay là khổ tận đến ngày cam lai?"
3211 Nàng rằng: "Ví chút nghề chơi,
3212 "Đoạn trường tiếng ấy hại người bấy lâu!
3213 "Một phen tri kỶ cùng nhau,
3214 "Cuốn dây từ đấy về sau cũng chừa."
3215 Chuyện trò chưa cạn tóc tơ,
3216 Gà đà gáy sáng trời vừa rạng đông.
3217 Tình riêng chàng lại nói sòng,
3218 Một nhà ai cũng lạ lùng khen lao.
3219 Cho hay thục nữ chí cao,
3220 Phải người tối mận sớm đào như ai?
3221 Hai tình vẹn vẽ hòa hai,
3222 Chẳng trong chăn gối cũng ngoài cầm thơ.
3223 Khi chén rượu khi cuộc cờ,
3224 Khi xem hoa nở khi chờ trăng lên.
3225 Ba sinh đã phỉ mười nguyền,
3226 Duyên đôi lứa cũng là duyên bạn bầỴ
3227 Nhớ lời lập một am mây,
3228 Khiến người thân tín rước thầy Giác Duyên.
3229 Đến nơi đóng cửa cài then,
3230 Rêu trùm kẻ ngạch cỏ lên mái nhà,
3231 Sư đà hái thuốc phương xa,
3232 Mây bay hạc lánh biết là tìm đâu?
3233 Nặng vì chút nghĩa bấy lâu,
3234 Trên am cứ giữ hương dầu hôm mai.
3235 Một nhà phúc lộc gồm hai,
3236 Nghìn năm dằng dặc quan giai lần lần.
3237 Thừa gia chẳng nết nàng Vân,
3238 Một cây cù mộc một sân quế hòe.
3239 Phong lưu phú quý ai bì,
3240 Vườn xuân một cửa để bia muôn đời.
3241 Ngẫm hay muôn sự tại trời,
3242 Trời kia đã bắt làm người có thân.
3243 Bắt phong trần phải phong trần,
3244 Cho thanh cao mới được phần thanh cao.
3245 Có đâu thiên vị người nào,
3246 Chữ tài chữ mệnh dồi dào cả hai,
3247 Có tài mà cậy chi tài,
3248 Chữ tài liền với chữ tai một vần.
3249 Đã mang lấy nghiệp vào thân,
3250 Cũng đừng trách lẫn trời gần trời xa.
3251 Thiện căn ở tại lòng ta,
3252 Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài.
3253 Lời quê chắp nhặt dông dài,
3254 Mua vui cũng được một vài trống canh.

- Kết -
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~